Wie ben ik?
Erna, nu achter in de 70, opgegroeid in een intellectueel gezin met een moeder die heel goed piano
speelde en soms graag zong; vader zong ook, tijdens de afwas van ons grote gezin. Ik heb vrij lang
pianoles gehad, maar geen echt talent. Geen popmuziek in mijn jonge jaren. Altijd veel muziek
geluisterd, via radio, platen en CD's. In een koor gaan zingen en zangles - ook geen echt talent en
bovendien een gewone stem - rond mijn 35ste. Ik zing nog steeds 3 maanden per jaar in een koor.
Mijn eerste jaren waren in Indië, ik woonde met mijn 1ste echtgenoot een paar jaar in
Nigeria en met de 2e, mijn huidige man Ko, 11 jaar in Frankrijk.
Ik ben moeder van 3 dochters en oma van 2 kleinzoons. Ik houd naast muziek veel van
planten/tuinieren en van dieren, m.n. katten, van bridgen, van fotograferen,
van reizen, van lezen en van schrijven (blogs), van puzzelen, van breien/borduren, van talen,
ik ben dol op Afrika beneden de Sahara en mag graag dansen. Ik kan nog wel even doorgaan.
Ik houd van lekker eten, maar niet erg van restaurants en culinair gedoe; ik houd van m.i.
leuke kleren, maar geef niets om mode; ik houd niet van sport; ik weet niets van politiek,
geschiedenis heeft me nooit geïnteresseerd; ik heb een hekel aan Russische schrijvers en
cyrillisch schrift; ik vind dat er erg veel rotzooi op de TV is en lees liever Engels dan
Nederlands. Ik kan nog wel even doorgaan.
In mijn werkzaam leven was ik bijna 30 jaar lerares Engels.
Ik schrijf dit blog voor mijn lol, maar ook vaak als hommage aan mensen die in mijn leven van
betekenis zijn geweest. Of, beter nog, het zijn!
Klik op een blauw vierkantje voor geluid.
22 mei2015
In de auto staat meestal de radio aan. Op lange ritten
gebruikt Ko geheimzinnige dingetjes, die ergens in moeten en
waar dan muziek door gegenereerd wordt. Of cabaret. We zijn net naar Polen geweest, 3000 km in 6 dagen, veel lange
ritten, veel luisterwerk. Soms vind ik het leuk, soms niet.
Ik
hou van muziek, jazeker, maar lang niet van alle muziek. 'Houd
je van Mozart?' vraagt men je. 'Nou, meestal niet' zou ik
willen zeggen, oei, dat is bijna een doodzonde! Rondo al la
Turca b.v. vind ik verschrikkelijk, ik kan er bijna niet naar
luisteren. Maar naar Ruhe sanft, mein holdes Leben HT
gezongen door Emma Kirkby, kan ik wel 3 keer
achter elkaar naar luisteren, zo mooi vind ik het.
'Laudate Dominum' kan ik ook erg waarderen, maar niet 3 keer
achter elkaar. Bij de opera 'Nozze di Figaro' viel ik steeds
in slaap; de pianoconcerten, die ik ken, liggen wat mij betreft
prettig in het gehoor; ik heb een aantal missen met veel
plezier gezongen, zoals de Krönungsmesse, maar het Requiem
kan me niet bekoren op het welbekende Lacrimosa na. 'Houd je van Mozart?'
Moeilijke vraag.
Muziek is iets om intens van te genieten. Er zit altijd wel
iets in mijn hoofd en een geleerde melodie verdwijnt nooit
meer uit mijn geheugen, op één uitzondering na: ik heb ooit
met Wim de Ru de Paukenmesse van Haydn gezongen, vond er
indertijd niks aan en hoorde hem toevallig vorige week en
herkende er geen noot van. Eigenaardig.
Goed. In de auto kwam ineens het idee bij me op om wat te
gaan schrijven over mijn eigen visie op allerlei muziek. Voor
mij net zo belangrijk als de tuin en daar schrijf ik al jaren
met veel plezier over. Helaas is het zo dat ik w.s. weinig foto's bij die schrijfsels zal kunnen gebruiken, maar met
Youtube en zo kan ik wel verwijzingen maken.
Laat ik eerst met
klem vertellen, dat ik graag en veel naar muziek luister en
heb geluisterd, soms muziek maak op een zeer matig niveau en
er verder vrijwel geen verstand van heb. Het gaat op deze
pagina's alleen om de smaak van Erna, OK?
Over de vorm van het relaas heb ik ook onderweg zitten
nadenken. Beginnen bij de oudste muziek die ik mooi vind? Victimae paschali laudesHT
b.v. dat vroeger gezongen werd in de
Paaswake. Ik kan nergens vinden hoe oud dit is, Gregoriaans,
vertelt internet me, werd vanaf de 9e eeuw gezongen ...
Of Lettera amorosa HTvan Monteverdi (1613), op onnavolgbare wijze
vertolkt door Bernard Kruysen?
Of beginnen bij muziek voor piano solo, zoals ik de CD
voorraad heb ingedeeld?
Of gewoon kriskras door elkaar, zoals
de tuinsite? Het laatste maar, heb ik besloten. Daar gaat ie
dan!
Foto: Bernard Kruysen, zoals ik hem heb leren kennen,
zingend en al wat ouder. Ik ben een regelrechte fan en
heb al zijn CD's plus nog een cassettebandje vol
specials, waarover straks meer.
Een leuk verhaal over Bernard Kruysen om te beginnen.
Ooit, heel lang geleden, heb ik Lieuwe Visser - Nederlandse bariton, geweldige stem, helaas overleden
in 2014 - in een leuk, avondvullende programma over Fedor
Sjaljapin - een kleurrijke Russische operazanger - de liederencyclus Don Quichotte van Ibert
horen zingen, met het
onvergetelijk mooie Chanson de la mortHT.
Ik was zo onder de indruk, dat ik 4 keer naar de
voorstelling ben geweest. Lieuwe was een verteller en een
zanger, ik kan het niet echt een concert noemen. Jammer,
jammer, jammer, Lieuwe heeft er nooit een opname van gemaakt,
die voor mensen zoals jij en ik te koop is. Wat zou ik daar
graag een CD van gehad hebben. Ik heb heel lang naar de
muziek (tot in de leukste platenzaak waar ik ooit geweest
ben, in San Francisco) gezocht. Heel veel later wel iets
gevonden: er bestaan opnames van Aage Haugland en van José
van Dam, mwah! Als je luistert hoor je Auge Haagland.
Wat later leerde ik Bernard Kruysen als zanger kennen. Wat
een zanger! Vnl Frans repertoire, daar ga ik nog wel het een
en ander over schrijven. Toevallig kwam hij een keer zingen in de Hartebrugkerk in
Leiden ter gelegenheid van een of ander zoveeljarig
huwelijksfeest. Nou had ik een tijdje in het Hartebrugkoor
gezongen en wist daardoor de weg in die kerk. Ik wachtte hem
op bij de deur waardoor hij de kerk zou verlaten en heb hem
brutaal gevraagd of hij ooit de Don Quichotte van Ibert had
gezongen? Ja, dat had hij. En bestond daar een opname van?
Ja, die bestond. En zou hij daarvan een cassettebandje van
willen maken voor me? dan zou ik hem daarvoor graag betalen.
Ja, dat wilde hij wel.
Het duurde meer dan een jaar, maar uiteindelijk kreeg ik dat
bandje. Helaas, de Don Quichotte was nauwelijks om aan
te horen. Slechte opname, met een hardhandige begeleider. Ik
heb het - per ongeluk? - gewist. Nou was Bernard Kruysen -
helaas ook dood, o, wat jammer! - een heel aardige man en die had
voor mij dat hele bandje vol gezet met van alles, o.a. die
Lettera amorosa en daar krijg je tranen van in je ogen.
Afscheidsbrief aan zijn geliefde van een soldaat die naar
het front moet.
Ko heeft me op mijn verjaardag trouwens een keer
meegenomen naar een voorstelling van Lieuwe Visser met
Jasperina de Jong, 'Lang leve de opera' een musical van Ivo
de Wijs en Joop Stokkermans. Lieuwe zong daarin een lied van
Annie Schmidt, Stroei-Voei HT(klein stukje) over
een Griek.
Veel liedjes van Annie Schmidt zijn super van tekst en
geweldig op muziek gezet door Paul Christiaan van Westering.
Als ik zangeres was zong ik 'De spin Sebastiaan' als toegift
van mijn recital. Of 'Stekelvarkentjes Wiegenlied', 'Diedeltje
Dei', 'Zomeravond'. Daar is iets van te
vinden op Youtube, gezongen door Martin Boere, die zichzelf
begeleidt op gitaar. Om een indruk te krijgen. Maar met
uitzondering van Lieuwe heb ik nooit een zanger van enig
kaliber iets dergelijks horen zingen.
Jasperina de Jong kan trouwens ook erg mooi zingen. Ze heeft ervoor
gekozen om cabaretière te worden, maar anders ... Haar
meest populaire liedjes zoals 'Roll another one' en 'Dobbe,
dobbe, dobbe' vind ik niet zo bie, maar ik ben dol op 'Op
een been kun je niet lopen' (heet hier: dat lied over het
hemelbed) en: Ik droomdeHT (dat ik in de hemel was), een geweldige
vondst. Ijzersterke tekst, mooie rijmen, leuke melodie en
heel goed gezongen.
Zingen, ja zingen, dat staat misschien wel bovenaan in de
belangstelling.
Rond mijn 35ste ben ik gaan zingen in het koor van de
Petruskerk in Leiden, onder de bekwame leiding van Thijs
Kramer. Heerlijk vond ik het. Binnen de kortste keren kende
ik de sopraanpartijen van een heel stel missen, Perosi
natuurlijk, maar ook Haydn, Bruckner, Mozart en Schubert
stonden op het repertoire. Daar kwamen dingen bij die geen
onderdeel van de mis waren, zoals het eerder vermelde
Laudate Domine van Mozart of b.v. dat heerlijke lied van Kromolicki:Wie wunderherrlich ist dein NameHT voor
sopraansolo en koor. Ik heb er NOOIT iets gezongen, dat
ik niet geweldig vond.
Ik ging op zangles om beter te kunnen zingen, maar spijtig
genoeg ben ik niet begiftigd met een mooie stem. Ik ben
behoorlijk muzikaal, ik kan wel wat met een tekst, maar het echt mooie
geluid is er niet. In die jaren had ik het thuis moeilijk en o,
wat wilde ik graag eens wat belangstelling. Een solo?
Belangstelling was er wel van die Thijs en ik kreeg zelfs
een solopartij om in te studeren (Schubert, ik kon trefzeker een cis vinden in
die dagen, de inzet van het eerste sologedeelte), maar iemand anders
zou hem uitvoeren in de nachtmis. Die iemand anders kreeg
een keelontsteking, kwam er weer iemand anders en dat was
iemand die de partij
niet goed kende en mijn partituur moest lenen. Niet zo
aardig van Thijs, vond ik. Hij had gelijk wat betreft mijn
capaciteiten, maar had het wel vriendelijk kunnen brengen
... conflict!
Daarna kwamen andere koren. Het Madrigaalkoor, waar we Missa
Cathedralis en Maria-antifonen van Strategier, o.a. Regina coeliHT
zongen (opname van dit koor, zelf meegezongen) en dat was verrukkelijk, maar waar de sfeer uiterst onaangenaam was.
En het
Hartebrugkoor, waar organist Jan Schmitz de dirigent van
was. Dat was een lieve
man, waarvan ik een keer in de nachtmis MariënwiegenliedHT van Max Reger mocht zingen. De nu toegevoegde
uitvoering vind ik niet mooi, andere zoeken. Gevonden
(31/10) in een uitvoering door Elly Ameling.
En toen ging alles een beetje mis in mijn leven en heb ik me
een aantal jaren beperkt tot jaarlijks de Matthäus Passion
met Wim de Ru en
af en toe iets in zijn projectkoor. Zoals de heerlijke Missa Criolla (met Opus
Quatro), het Requiem van Fauré (ook nog 's gezongen
met het Leyden English Choir), het beremoeilijke 'Cry of the
Earth' van Tony
Higgins, waarbij pleegdochter Aniela uit Polen naast me
stond, en die verdrongen Paukenmesse.
Projectkoorwerk is erg leuk: je studeert thuis de muziek
in en hebt met de andere zangers, die zich aangemeld hebben,
4 of 5 repetities, dan uitvoering. Wim de Ru is de ideale
koordirigent. Altijd goedgehumeurd en vriendelijk. Maar van
Thijs - een geniale musicus, mijn favoriete organist, vaak heel aardig, maar
soms een rare druif en lastig in de omgang - heb ik erg veel
geleerd. O.a. van orgelmuziek houden.
In het koor hier in Zoeterwoude heb ik ook ooit gezongen,
o.a. een leuke mis van Gounod, en ook nog 's een jaar
in een koor in Leiderdorp. Dat was niet gezellig, al zaten er
uiteraard ook heel aardige mensen in. Mijn buurmeisje in dat
koor, ja, een jaar of 30 jonger dan ik, 40 misschien wel, zat
eeuwig met haar rug naar me toe en zei niet eens goeiendag.
Wel een keer een stuk uit het Requiem van Rutter in
repetitie gehad, wow.
De dirigent had ook zo zijn
uitgesproken voorkeuren onder de zangers, irritant,
'n vervelende man was
't. Hij werd een keer echt woedend,
omdat 'Stille Nacht' niet naar zijn zin werd gezongen. We
gingen dat N.B. uitvoeren in verpleeghuizen en in
winkelcentra of zo - ik geloof dat ik mijn snor gedrukt heb
- wat kan 't je schelen. Hij dreigde met opstappen. Er is
veel gaande in koren!
De mooiste uitvoering van Stille Nacht ooit was door mijn
dochter Anne Claire, toen een jaar of 10, op viool. Ik zat
zelf te begeleiden achter een orgeltje. In de Herdertjesmis
op 3e kerstdag in de Meerburg, kerk stampvol kinderen, je
kon een speld horen vallen. Ko heeft 'n repetitie thuis
opgenomen en ... bewaard. De opname mist het effect
van de ruimte en de aanwezigheid
van mensen in de kerk en ook de mollige tonen van het
begeleidend orgeltje. Stille NachtHT .
De opname die ik het mooist vind
is een uitvoering door Thea Ekker - van der Pas in een
arrangement van en met begeleiding door Joop Stokkermans, in mineur!Stille nachtHT Dat
komt vooral omdat ik het ontstaan van de plaat van dichtbij
heb meegemaakt en zelfs een liedje heb
aangeleverd.
23 mei Ik
kwam als katholiek kind natuurlijk al elke zondag in de
kerk. Liever hoogmis met muziek dan 'stille mis'. Daar werd
gezongen, Gregoriaans - vond en vind ik tamelijk saai - of
iets leuks als Perosi. Wat ontzettend gemeen, dat er
voor jongetjes leuke dingen waren weggelegd als zingen in
het jongenskoor en misdienaar zijn. Maar het was niet
anders. Ik luisterde graag naar missen met jongenskoor
en hoorde natuurlijk ook het orgel. Waar ik, op één stuk
na, toen nog niet erg goed naar luisterde. Dat ene stuk was van César
Franck: Prelude, fuga en variation HT,op
Youtube
gevonden en hier gespeeld door Petra Veenswijk, vroeger mijn
buurmeisje, leuk!
De eyeopener of liever earopener voor orgelmuziek was een plaat die ik van
Thijs Kramer (foto) kreeg, een opname van de door hem gespeelde 8ste symfonieHT
van CharlesWidor. Wat een
heerlijke muziek als je eenmaal over het gevoel van
orgel-kerk-saai heen bent. Ik word nog steeds blij bij het
begin. De opname zit w.s. vol krassen, want ik heb hem vele,
vele malen gedraaid.
Widor heeft 'n groot aantal symfonieën
op zijn naam staan. Er zijn een paar stukken uit
diverse werken waar ik echt eindeloos naar kan luisteren,
zoals CantabileHT
uit de 4e. Hier een aandoenlijke opname uit 1927 op His
Master's Voice en gespeeld door Guy Weitz. Hij maakt gelukkig wel
een beetje tempo.
Het stuk werd ook gespeeld door Petra
Veenswijk bij ons huwelijk en af en toe door Nigel Hutson, vroeger
de organist van de Meerbrug hier, als hij zag dat ik
in de kerk was.
Ik had hem wel eens verteld dat ik er zo dol op was. Aardig
toch?
Ook
beeldschoon vind ik een
stukje met onduidelijkheid. AllegrettoHT
uit de 1ste symfonie gespeeld
door ...? Allegretto HT,
nog een keer, maar nu
gespeeld door Marie Claire
Alain en dat zit
wonderlijkerwijs behoorlijk
anders in elkaar. Ik dacht
dat mijn opname van Thijs
was, maar die zegt - toen ik
hem eens vroeg hoe het kon
dat hetzelfde stuk ineens
zulke andere onderdelen kan
hebben? of een organist vrij
was om iets weg te laten of
toe te voegen? - dat hij het
nooit op de plaat heeft
gezet. Het is wat mij
betreft door raadselen
omgeven en ik zou graag
weten hoe het zit. Als wij
uit Frankrijk naar Nederland
kwamen, waar we de miniCD's
hadden, was dit altijd het
eerste waar ik naar
luisterde. In elk geval wint
Thijs het bij mij altijd van
Marie Claire Alain wat
betreft orgelspelen.
Kijk nou toch
eens wat ik in WIKIPEDIA
vind: (23/2/16)
1e
versie 1872, alsAllegroomgewerkt
in 1887, drie
verdere versies, waaronder
de laatste (1929) opnieuw
als Allegretto bekend
Heel mooi vind ik ook altijd dit stuk met hobo en orgel. César
Franck met Jan Schmitz aan het orgel. Het heet PièceHTen ik moet tot mijn schande bekennen, dat ik de naam van
de hoboïst niet genoteerd heb. Maar internet biedt
uitkomst: Hans Roskam was het.
We gaan nog even verder: Prière à notre Dame HTvan
Leon Boëllman gespeeld door Thijs Kramer.
Het meer gewelddadige orgelwerk, tuttiknop uittrekken en gaan met
die banaan om het maar eens heel oneerbiedig te zeggen, is
wel leuk voor 'n keertje, in een grote oude kerk of zo.
Vriend Joop zou het ongetwijfeld 'prachtig' vinden. Toccata
van Bach - als je de eerste drie noten A G AAA hoort, weet
je al hoe laat het is, of het slot van de 5e symfonie van Widor,
ook een Toccata, en nog eentje van Boëllman, dat werk. Ik
ben er niet zo gek op; ik houd ook niet van grote bloemen
... Boëllman hoor ik van deze drie het liefst.
Oplettende lezers weten al waar ik ben blijven steken in
smaakontwikkeling: de Franse romantiek ... Zingen, liederen
en de Franse romantiek, waar kom je dan terecht? Bij het
Requiem van Fauré (later) en liederen van Ravel, Debussy,
Fauré en Duparc en dan kun je nooit van je leven om Bernard
Kruysen heen. Luister naar HenryDuparcsPhydiléHT:Bernard Kruysen, begeleid door Noel Lee. Als ik dat
beluister via een koptelefoon op mijn CD-spelertje dan kom
ik met tranen in mijn ogen bij.
Er is een liedje van Gilbert Bécaud dat er op lijkt:
ViensHT . Misschien nog dierbaar vanuit een
schreeuwende behoefte aan wat geborgenheid in mijn jonge jaren?
Of wellicht de combinatie van jeugdherinneringen en het
gezellige samba ritme, want ik ben toevallig ook dol op
dansen.
Hoewel Ravel mijn keuze zou zijn als iemand me vroeg: 'Wie
is jouw favoriete componist?' - onzinnige vraag trouwens -
heb ik niet zo'n binding met zijn liederen. Ik denk, dat ze
te moeilijk voor me zijn. Geldt ook voor Debussy. Fauré
ligt toch wat makkelijker in het gehoor: En prison HTgezongen
door ... wie anders? En dan NellHT
ook maar.
Ik heb vier uitvoeringen van het Requiem van Fauré. Eentje omdat
het Pie JesuHT zo fabelachtig wordt gezongen
door Elly Ameling, eentje om het Offertorium HT
met
12 keer dezelfde noot, met oplopende spanning
gezongen door Dietrich Fisher Diskau. (Voor ons sopranen is
het Amen aan het eind van het Offertorium moeilijk:
hoog en zacht!) De andere twee heb ik vast ook een of andere
reden, moet nog eens luisteren. Gelukkig verveelt het Requiem van Fauré
nooit, dus dat is geen straf. De hele uitvoering van de hier
gebruikte twee verschillende opnames kun je via Youtube
beluisteren. Fauré requiem Ameling c.q. Fischer Diskau,
geen probleem. En beter dan mijn bekraste minidisks.
Een helaas overleden vriendin had 9 uitvoeringen van Bach's
Hohe Messe en ik ken het werk niet eens ...
24 mei Ik kom uit een nest waar klassieke muziek de norm was.
Mijn moeder was een uitstekend pianiste. Was ze later
geboren of was ze geboren in een gezin waar het mogelijk was
geweest, dan was ze ongetwijfeld concertpianiste
geworden. Of arts. Ze had behalve haar grote muzikale talent
ook een prima stel hersens, maar
helaas ook een hele serie broers en die kwamen eerst. Broers
naar de HBS - geen een die het heeft afgemaakt - zij naar de
ULO en dat was al heel wat in begin vorige eeuw.
Ze kon alles spelen en had een absoluut gehoor. In mijn
prilste jaren klonken 's avonds als ik in bed lag etudes van
Chopin. In mijn herinnering altijd gekoppeld aan
verglijdende lichtplekken van passerende auto's (nog een
bijzonderheid in die dagen, begin veertiger jaren) langs de
muur van mijn slaapkamer. '
Houd je van Chopin?' kan
ik volmondig met 'Ja' beantwoorden, hoewel er een stuk is
waar ik de pest aan heb: de treurmars, deel van zijn 2e
pianosonate. Er is een prelude die erop lijkt, ook niks.
Van
de etudes is de 'zwarte-toetsen'-etudeHT
mijn
favoriet, Opus 10, nr 5 van de eerste 12. Ik wou dat ik dat
kon spelen. Je hoort Stephan Ashkenazy. Ook de 1ste en de 3e van de postume etudes
mag ik graag horen (en proberen). Ik vind alle etudes fijne
muziek.
Toevallig las ik vandaag in het boek 'Stalker' van
ene Lars Kepler en vertaald uit het Zweeds, iets
héél eigenaardigs: Erik, 'n hoofdfiguur uit het
boek en psychiater, droomt ervan Chopin kunnen spelen,
bespreekt pianoles voor zijn zoon, maar gaat er zelf
heen. Hij kan geen noot spelen. De pianolerares vraagt
hem naar zijn doel. Chopin dus. OK, zegt ze, we
beginnen bij de eerste etude 25.
Ze vertelt dat het stuk met een es begint en dat dat
een verlaagde e is. Dan zegt ze: 'We beginnen met de
eerste maat, die uit zes noten bestaat, zes
zestienden'. Hallo! Het begint a) met een opmaat. Dan
volgt b) de eerste tel van een vierkwartsmaat,
opgedeeld in twee triolen van zestienden. Het is een
achterlijk moeilijk stuk, dat ik na een jaar of 12 les
nog amper kon spelen en daar begint een pianoles mee?
Laat me niet lachen! Hieronder zie je de noten van de
eerste twee maten.
Pianoles hoorde erbij. Mijn ouders hadden geen dikke
portemonnee, zeker vlak na de oorlog niet. Ik kreeg nooit
nieuwe kleren (4 oudere zussen!), geen fiets, geen bibliotheekkaart, geen sportclub, wel pianoles. De
pianoleraar, Frans Kraneveld, kwam aan huis; van de Hoge
Rijndijk, waar hij woonde, vlak bij
de Stierenbrug, naar het centrum van Leiden op de fiets, 2,50
per uur kreeg hij! Ik worstelde me door Petri, Clementi en
Kuhlau. Probeerde verder van alles, zoals Humoreske van
Dvorak of die stervende zwaan. Uit zo'n boek met allerlei
populaire stukken, bewerkt (zo nodig) voor piano.
Mijn moeder kon helaas alleen maar bekritiseren en riep af
en toe 'Fis!' of zo uit de keuken. Niet goed voor een kind,
alleen maar kritiek. Af en toe een complimentje zou een
wereld van verschil hebben gemaakt, maar dat hoorde niet bij
de tijdgeest. Nog veel leuker zou het zijn geweest als ze
quatre-mains met me gespeeld had. Van Diabelli b.v.,
hartstikke leuk en fantastisch voor je ontwikkeling, je
maatgevoel, je vaardigheid om bij fouten door te spelen e.d.
Ik heb het later met mijn eigen dochter met heel veel plezier
gedaan.
Ik heb uiteindelijk wel aardig leren spelen, al ben ik er
niet bepaald tevreden over. Ik ben bovendien lui, studeren
vind ik niet leuk. Als enig excuus heb ik dat mijn handen
klein zijn, ik haal maar nét aan een octaaf. Begeleiden
vind ik leuker dan soleren. Als ik alleen speel heb ik mijn
handen niet onder controle, tenzij er niemand
luistert.
Mijn oudste broer, Robbert, had het beste muzikale talent. Hij speelde
- zonder les - van alles: pianoconcert van Grieg, Rhapsody
in Blue van Gerschwin. Van de kleinkinderen van mijn ouders
heeft er één het gen van mijn moeder gekregen, Justus,
zoon van mijn jongste zus. Zowel zijn moeder als zijn vader
zijn erg muzikaal, dus ik kan me vergissen wat het gen
betreft. Hij is dirigent, in Nieuw Zeeland.
Ik had misschien liever viool leren spelen. Heb je maar met
één noot tegelijk te maken. Muziek lezen en me een stuk
eigen maken kost me nog altijd veel moeite, behalve als het
om zingen gaat.
24 mei Onder
de douche vanmorgen stond ik mijmeren over de nieuwste
trend: - w.s. al een jaar of vijf oud voordat ik het heb
opgemerkt! - singer songwriters. 'Schrijft en zingt haar of
zijn eigen liedjes en begeleidt zichzelf daarbij' zegt
Wikipedia. Wordt er zo eentje aangekondigd in een of ander
programma op de TV, neemt er een meisje of een jongeman
plaats achter een piano of zet zich op een kruk neer met een
levensgrote gitaar en begint te zingen, al dan niet met een
goede stem en vaak vang je niet meer op dan een aantal malen
'Baby, baby' want dat schijnt tegenwoordig een essentieel
onderdeel te zijn van een liedje.
Het verschijnsel is natuurlijk al zo oud als de troubadour.
Denk eens aan Brassens La première fille HTof
aan Gilbert Bécaud, aan Boudewijn de Groot of Robert Long Iedereen doet 'tHT. Groot verschil: liedjes met
inhoud, soms maatschappijkritisch, niks te baby, baby en TE
VERSTAAN. Misschien is het epitheton singer songwriter
niet op hen van toepassing, want ze begeleiden zichzelf niet
(altijd).
Boudewijn de Groot mag ik niet zo. Hij heeft het bij mij
verbruid met zijn liedje 'Testament' en het couplet:
En dan heb ik nog een stuk of wat vriendinnen, die
welopgevoed en zeer verstandig zijn
En waarmee je dus geen donder kunt beginnen, maar misschien
krijgt iemand anders ze wel klein.
Wat een denigrerende klojo! Ik had het gelijk gehad met hem!
Ik heb heel wat geluisterd naar 'klassieke' liederen, (net
zo'n eigenaardig onderscheid als literatuur versus
non-literatuur; wat is er op tegen om het goed of mooi te
noemen versus troep?) en m.i. zijn belangrijk: melodie,
begeleiding, stem en invoelingsvermogen van de zanger(es) en
tenslotte de tekst. Ik moet eerlijk bekennen, dat ook als ik niets
weet over de tekst een lied toch geweldig kan
vinden.
Als je zelf iets zingt, solo, moet je heel goed weten
wat de inhoud van je tekst is, anders kun je het wel
vergeten, zeker als je geen mooie stem hebt om je achter te
verbergen. Een enkele keer heb ik het verzoek gekregen om
iets te zingen. Onze Poolse pleegdochter b.v. wilde dat ik bij
haar huwelijk het Ave Maria van Schubert zong. Nee dus. In
de eerste plaats ver boven mijn kunnen en doorslaggevend: rare
tekst. Ave maria, Jungfrau mild.
Erhöre einer Jungfrau flehen
Aus diesen Felsen starr und wild etc
Ik krijg gelijk al de kriebels van die kale, woeste
rotsen in een Ave Maria en kon er niet achter staan. Ik had graag hetAve mariavan César Franck gezongen, maar dat is
moeilijk en bovendien net iets te hoog voor mij. Om het
goed te kunnen zingen heb je behalve een mooie, dunne stem
(geen vibrato, maar zo'n stem als Olivia Newton John b.v. of Emma
Kirkby) een bereik tot bijna de hoge c nodig, want je moet
voluit een hoge a zingen die alle aandacht krijgt. Ik kwam
vroeger tot de b in een loopje en kon de g eronder goed
zingen. Inmiddels ben ik wegens hoge leeftijd nog een beetje
gezakt en moet af en toe playbacken als ik Matthäus zing!
Mijn vorige opname van Ave MariaHT van
César Franck is vervangen door de uitvoering door
Winnifred, die het zong voor Ko en mij bij ons huwelijk. De
opname is bij onze huwelijksdienst in de Meerburgkerk in
Zoeterwoude gemaakt en zeker niet optimaal, maar uiterst
dierbaar. Winnifred, van wie ik niet meer de achternaam
weet, ai! wordt begeleid door Petra Veenswijk. M.i. het mooiste Ave Maria, dat ik ken, maar je hoort het
nooit. Raar hoor!
Bij het huwelijk van
Aniela deed ik uiteindelijk het Ave Verum van Mozart, met Ko achter het
krakkemikkige orgel. Ik heb me laten vertellen, dat de vader
van Aniela in tranen was, maar er is niet bij verteld
waarom!!!
Bij een doop heb ik een keer het laatste couplet van een
kerstlied van Hector Berlioz gezongen met een toepasselijke
tekst.
Cher enfant, Dieu te bénisse
Dieu vous bénisse, heureux époux
Que jamais de l'injustice
Vous ne puissiez sentir les coups
Qu'un bon ange vous avertisse
Des dangers planant sur vous (Lief kind, dat God je moge zegenen, evenals jullie,
gelukkige ouders. Dat jullie nooit geslagen mogen worden
door onrecht en dat een goede engel jullie moge waarschuwen
voor gevaar in de buurt. Vrij vertaald).
Er zat een hele lage b in de melodie, die me veel zorgen
baarde! Adieu des Bergers HT. Leuk hè, dat
begin? Ik heb alleen het laatste couplet opgenomen en dat
wordt gezongen door Renée Fleming.
Trouwens net zo'n begin - je hoort het helaas niet zo
goed - bij mijn lievelingskerstlied TranseamusHT
van Hubert Cuyper, maar volgens de boeken oorspronkelijk uit
Silezië, waar dat ook mag zijn. Je wordt al blij bij de
eerste noten. Die moeten lekker hard! Het was, misschien is,
de traditionele toegift na de gezongen missen met Kertsmis in de
Petruskerk. Elke kerk had of heeft misschien nog steeds zijn
eigen toegift, hier in de Meerburg 'Ere zij God', en in de
Hartebrug was het 'Noël'.
25 mei
Vanmorgen werd ik wakker met de melodie waarmee
Susan Boyle in een klap wereldberoemd werd bij Britain's got
talent. Wat een geluid uit zo'n onogelijk wijffie! Ko zegt
dat het 'I dreamt a dream' heet en dat het uit Les
Miserables komt. Grappig: ik stond ermee op, twee uur later
kruipt Ko achter de piano en begint met ermee.
Ik weet nauwelijks iets van wat lichte muziek heet, of
popmuziek. Ik weet dat er bovenaan hitlijsten met wel
duizend of tweeduizend 'nummers' altijd Hotel California
staat of Bohemian Rhapsody en ik kan ze geen van beide in
mijn hoofd tevoorschijn halen. Op een dag was ik bij mijn
vriendin Joke toen de uitzending van de 2000 toppers aan het
eind van het jaar aan de gang was. Bij haar was haar dochter
Resi. Die vertelde ons dat zij ongeveer alle nummers van die
lijst kende. Sodeju! Ik kom nog niet aan 25.
Ko is veel beter op de
hoogte. Hij houdt meer van pop en jazz en zo en speelt dat
ook bij voorkeur. Liefst van zijn iPad en die heeft hij, om
mij te plezieren, in een ander hoesje gestoken. De eerste
was vuilrood en ik kon het niet verdragen dat die op onze
elegante piano stond. Ko is een handige pianist, een foutje
kan hem niet van de wijs brengen (letterlijk) en soms vindt
hij een rust maar overbodige onzin. Maar hij gaat zitten en
hij speelt en hij heeft lang niet altijd iets met noten op
de standaard van de piano nodig. Ik wil iets
eindeloos studeren en bij voorkeur als er verder niemand
thuis is en dat is maar heel af en toe. Ik kan nog geen
'Lang zal ze leven' spelen zonder bladmuziek voor mijn neus.
Ik was al 16, denk ik, toen ik met lichte muziek kennis
maakte. Ik kwam in een feestklas terecht, kreeg dansles en
hoorde van 'When the saints'. Dixieland was populair
op schoolfeesten en thuis mocht ik zowaar op vrijdagavond
naar 'Heet van de matrijs' luisteren. Maar het is tussen mij
en lichte muziek nooit helemaal goed gekomen.
Toch zijn er van allerlei nummers - wat een vreselijk woord,
maar 'stukken' is zo zwaar - die mij enorm kunnen bekoren. Met
stip op nr 1: When I fall in loveHT van Nat
King Cole, waar ik het nog steeds niet droog
bij houd als het onverwachts langskomt. Jeugdsentiment. Maar
ik word ook stil van FragileHT van
Sting en Fields of goldHT
van hem mag ik ook
graag horen. De mooiste muziek voor een rumba.
Van That's rightHTBilly Preston kreeg ik ooit een CD'tje van van een
leerling en ik word altijd vrolijk van. Ik wou, dat ik tegen de
leerling in kwestie nog 's dank-je-wel kon zeggen, maar ik
ben haar naam vergeten.
Soms is het vreemd als ik op het gebied van lichte muziek
ergens voor val. Heel lang geleden was er, ik meen een
Engelse, zangeres 'n tijdje populair met I want to go like ElijahHT
Ze heet Chi Coltrane. Dat was toen ik nog in
Oegstgeest woonde, minstens 40 jaar geleden.
Een paar maanden geleden was zij op de TV in een of ander programma te
horen. Ik kon het niet zien, want ik zat een legpuzzel te
maken, maar riep meteen: 'Hé, dat is Chi Coltrane!'
Dat
lied mogen ze spelen als ik dood in mijn kist weggedragen
word. Lekker hard, als het kan. Het lijkt me trouwens dat ze
zingt: I want to go like Elizah ...
Nog iets wat ik geweldig vind: Ray Charles I can't stop loving you HT.
Genoeg pop maar weer.
Ko zit regelmatig dingen voor dit project uit te zoeken aan
mijn computer en kan ik er even niet bij. Het is ook
onaangenaam koud, dit hele voorjaar al, zodat de tuin geen
optie is. Maar ik heb nog een ander
karwei, dat geklaard
moet worden.
Mijn jongste zus, Trees, moeder van Justus dirigent, is
helemaal in de muziek. Ze is een amateur van hoog niveau.
Viool en altviool en ik geloof ook nog klarinet. We hebben
afgesproken, dat we samen de Sonate voor arpeggioneHT van Schubert gaan spelen. Een arpeggione is een of
ander oud strijkinstrument (je kunt
't opzoeken op
internet), maar meestal wordt dit stuk uitgevoerd door een
cellist, begeleid door piano. Zeer de moeite waard, alle
drie de delen.
Nu had ik vroeger, toen ik vaak alleen thuis was, altijd de
concertzender aan, dan hoorde je nog 's iets nieuws. Op een
dag kwam deze sonate langs, maar subtiel anders en
wonderschoon. Ik ben gestopt met wat ik ook aan het doen was
en ben op de bank gaan zitten luisteren. Gespeeld door Yuri
Bashmet op altviool en dat krijg je te horen als je gaat
luisteren via het blauwe knopje. Het moet echt lang geleden
zijn, want het was het roze bankje nog, niet de
turquoise bank die we later hadden.
Ik ben dus nu de pianopartij aan het studeren en dat valt
niet mee. Het beeldschone middengedeelte is goed te doen. In
het eerste deel zit een akkoord dat ik niet kan behappen,
aan het begin van de herhaling in het eerste deel. Links
c-e-g-c, OK, rechts bes-e-g-c en die afstand haal ik niet.
Moet ik een deel van links combineren van rechts, anders
gaat het effect van die bes verloren! Het 3e deel is, zoals
de meeste 3e delen van een sonate of een concert vrij snel,
dat wordt w.s. tobben!
Ik heb nooit veel Schubert gespeeld, kan me ook niet echt
veel schelen, maar de 3e pianosonate HT
664, speelde mijn moeder vaak. Lieflijke muziek. Gespeeld
door Svjatoslav Richter, met nogal
wat gehoest erbij ...
De mis in G majeur opus 167 heb ik dus met het Petruskoor
gezongen, mooie mis hoor, daar niet van, heeft een beetje
azijnsmaakje voor mij persoonlijk. De eerste inzet van de
sopraan soliste begint dus met een cis. Ik heb hem nog
steeds, als ik aan die mis denk en dat zonder absoluut gehoor.
Schubert heeft talloze liederen
gecomponeerd, meer dan voortreffelijk vertolkt door
Dietrich Frischer Diskau. Mijn vader zong er een
aantal van als hij de afwas deed, Der LeiermannHT een zeer droevig lied uit de cyclus
'Winterreise', was een favoriet van hem. Met Gute NachtHT
ook uit Winterreise, hebben Koot en Bie een
heerlijke parodie op een Masterclass gemaakt (daar
komt Lieuwe ook nog in voor *) en ik ben dol op Trockne BlumenHT uit Die schöne Müllerin en nu eens niet door FD,
maar door Roman Trekel, waar ik nog nooit van gehoord
had. Beetje traag naar mijn smaak, maar FD gaat ook
langzaam. Ietsje sneller gemaakt in een speciaal
programma, maar daar ging de hele muziek een beetje
omhoog ...
Ik vind het
altijd leuk, iets dat in mineur begint en in majeur
eindigt. Ko zegt net dat met 'I dreamt a dream', waar
ik vandaag mee begon, dat
ook het geval is.
*) Lieuwe leek op de David van
Michelangelo. Reïncarnatie?
26 mei Vandaag
heeft Ko me geleerd hoe ik bestanden kan importeren die van
CD's afkomstig zijn. Van
miniCD is moeilijker en Youtube filmpjes heb ik ook nog
niet gehad.
Vervolgens heb ik instructies gekregen van hoe een fragment
van een Youtube filmpje in te korten en op het juiste moment
laten beginnen. Bewerkelijk en ik zal flink moeten oefenen,
maar al toegepast op het kerstlied van Berlioz. En nu even
de tuin in, misschien komt de muziek dan vanzelf.
Daar is er al iets; nogmaals Schubert.
Toen onze plannen om in een ander
land te gaan wonen vastere vormen aan
gingen nemen moest er van alles geregeld worden. Een van de
projecten was het bewaren van de muziek. We hadden een
flinke hoeveelheid LP's. Waarvan we
de muziek meestal graag wilden
bewaren, maar er kon ook wel wat weg. Al die LP's
meeverhuizen zagen we niet zitten.
Iets voor het begin van deze eeuw maakte de miniCD zijn
opmars, maar het is nooit echts iets geworden. Vreemd, want
je kon er dingen opzetten, maar je kon ze ook weer wissen en
ze waren gebruiksvriendelijker dan cassettebandjes. Wij hebben
ons er een apparaat voor aangeschaft en een voorraad schijfjes en ik
ben begonnen met opnemen. Er ging natuurlijk regelmatig iets
mis en vooral de administratie laat veel te wensen over. Ik
heb titels en nummers in een dik schrift gezet, wel eens
iets vergeten op te schrijven, iets te kort opgenomen, het
staartje van iets gemist etc. Maar we hebben een bak vol van
die kleine schijfjes en er staat van alles op, vaak vol
krassen, want van de LP's had ik er een massa grijs
gedraaid! Het was in ieder geval máánden werk!
MiniCD nr 1 begint met een deel uit een kwintet, opus 163D,
van Schubert en wel het adagio HT.
Er zit een fikse tik in en ik weet nu nog niet hoe
het moet met die mini's. Daarom is deze opname van een
uitvoering met Isaac Stern. Ik vind de uitvoering op de mini
mooier of ik ben er meer aan gehecht, want we hebben het
ooit gebruikt als achtergrond bij de film die we maakten
tijdens onze eerste gezamenlijke reis naar Oost-Afrika.
Misschien vervang ik het nog 'n keer. Luister en geniet, het
is een fantastisch mooi stukje muziek.
27 mei Fluitje,
had ik vast opgeschreven voor vandaag. Dat fluitje komt uit
een Surinaams liedje, BB met R
HT, Max
Woisky. Ik geef toe: het is geen ijzersterke
tekst, maar dat fluitje! Wow!
Ik heb net bij mijn CD's
gekeken: geen enkele met fluitmuziek. Toch niet zo, dat ik
er niet van houd. Het allereerst denk ik aan SiciliënneHT van
Fauré, liefst met gitaar en gespeeld door Rampal. 's Kijken
of ik wat kan vinden.
Niet met Rampal, maar op een LP uit het grijs verleden van
mijn jonge jaren: met Laurindo Almeida en de fluitist is Martin Ruderman.
Op de mini's heb ik zeker fluit- en
harpconcert van Mozart en Naudot met Rampal. Later dan
maar.
Ik bleef in de 5e klas van het gymnasium zitten. Mijn
vader was woest, maar voor mij zouden de gevolgen
verstrekkend zijn, want ik kwam terecht in een feestklas! En
van mijn moeder mocht ik op dansles. Te gek! Ik heb twee
jaar lang genoten.
In de nieuwe klas was er elke 2 weken wel ergens een feestje,
zelfs af en toe bij ons thuis. Dansen! Feline Stomp HTvan Humphrey Littletonwas een zeer
geliefd nummer en ik vond het nog op Youtube ook. In geen
60 jaar gehoord!!! Er kwam een washboard aan te pas,
dat was er bijzonder aan. Zoveel jaren later kan ik 't nog
steeds niet horen, dat washboard, en ik kan het ook niet zo heel geweldig vinden en
bovendien te
lang, maar wel heel dierbaar en je kunt er lekker op dansen.
Lievelingsnummer van mijn toenmalig goede vriendin Myrna.
Na de middelbare school kwam de universiteit, niet leuk:
noch studeren, noch het studentenleven. Ook de feesten vond
ik meestal niet leuk, maar toevallig kwam ik (met Myrna)
eens terecht op een feest voor buitenlandse studenten. Veel
Surinamers en Antillianen en dat was ongelofelijk gezellig.
Het waren vooral jongens die in Nederland kwamen studeren
en er heerste een gebrek aan meisjes. Die waren daardoor
buitengewoon welkom. Dat was al heel prettig, want ik had
nul sexappeal en zat vaak aan de kant. Maar hier kon je tot
's morgens 6 uur non-stop dansen als je zin had. En dat niet
alleen: die jongens waren zeer hoffelijk en dat kon je van
een doorsnee corpsbal vaak niet zeggen. (Ik was eens uit naar
een feest ergens buiten de stad met ene Lex F. en toen het
afgelopen was en we buiten stonden, ik in mijn avondjurk, 's
morgens een uur of 5, zei hij doodleuk: 'Ik ga naar huis,
want ik heb morgen een tentamen'.)
Met de Surinamers en Antillianen kwam hun muziek, meringues
vooral, maar ook leuke andere dingen. Luisteren naar PianomeringueHT
van Damiron, waar ik misschien wel honderd keer op
gedanst heb. Verveelt nooit. Maar ook b.v. de Venezuelaanse Raquel
Conzález, die zichzelf begeleidt op harp, ai, mooi! Querer traidor HTHier werd ook op gedanst, een wals, iets tussen
Engelse en Weense wals in. Ik ben nog altijd op zoek naar
een liedje van Rudy Plaate, in dat walstempo. 'Despues die
hopi aña die ausentia ta? volve back bin tormenta mi amor'. *) Volgens mij is dat ongeveer de tekst, maar het Papiamentu
zal wel niet helemaal correct zijn. Ik heb sindsdien altijd
veel van Zuid Amerikaanse muziek gehouden.
*) Deze tekst is, denk ik, van een jaar of 7 geleden en vorige week
- we schijven december 2021 - heb k het gevonden. Het heet Dushi
tera di Korsou en je kunt het beluisteren onderaan blz 10 van
dit blog.
Toen ik 21 werd kreeg ik van mijn peetoom, oom Leo, het
vorstelijk bedrag van 25 gulden als afsluiting van het
peet-parcours. Daar heb ik mijn eerste LP van gekocht, pianoconcerten van Ravel, uitgevoerd door Daniël
Wayenberg. Het concert voor de linkerhand, gecomponeerd
voor een vriend van Ravel, die in de oorlog zijn rechterhand
was kwijtgeraakt, kan ik zeker waarderen, maar de voorkeur
gaat uit naar het concert in G. Ik zou er zonder moeite elke
dag naar kunnen luisteren. Ik heb de plaat letterlijk grijs
gedraaid, opnieuw gekocht, veel later kwijtgeraakt - door de
Biafra-oorlog - in Nigeria, altijd jammer gevonden en
onlangs teruggevonden op Youtube.
Het wordt op het filmpje gespeeld door Martha
Argerich.
Het concert begint met een 'zweepslag'. Daar wordt geen
zweep voor gebruikt, maar een soort megaklepper en dat kun
je zien helemaal aan het begin.
28 mei Vandaag
is het is de verjaardag van Thijs Kramer. Waarom weet ik dat
nou? Ten eerste omdat ik regelmatig volkomen overbodige
dingen onthoud, maar vooral omdat Thijs precies één dag
jonger bleek te zijn dan mijn oude vriend Doove. Doove
heette eigenlijk Kees Doove, maar werd altijd Doove genoemd. Hij
was 'n soort van tweede broer naast mijn broer Kees (mijn
echte 2e broer Robbert was 10 jaar ouder). Doove is al
járen dood, helaas. Ik heb 'n (zijn) leven lang heel veel lol
met hem gehad. Doove was van dansen - dat hebben we heel wat keren samen
gedaan - maar niet
van de muziek.
Thijs dus. Ik kies nog een stuk uit de symfonie nr 8 van Widor
die ik ooit van hem kreeg: vol ruis, tikjes en krassen, want
de plaat is veelvuldig beluisterd en is de bron van mijn
liefde voor orgel. Widor, moderato cantabile symf. 8HT En
gefeliciteerd, Thijs!
Oude muziek is eigenlijk niks voor mij. Maar mijn vriend
Lex is er dol op. Toen ik hem leerde kennen, 'n jaar of 35
geleden, 'n buitengewoon aantrekkelijke, erudiete en
veelzijdige jongeman waar ik
gelijk voor viel, bleek hij ook nog heel goed gitaar te
spelen, 100
extra bonuspunten! Zijn favoriete stuk was indertijd een fugaHT van
Bach, de helft (er hoort een prelude voor) van opus 539. Hij speelde het op zijn gitaar; op Youtube kan ik het
vinden voor orgel, piano, harp en zelfs accordeon, maar niet op
gitaar. En ik was al bezig met orgel, dus dat gaat het
worden. Het wordt gespeeld door de 'legendary organist
Melinda Kistétényi', nog nooit van gehoord en het is een
meneer.
Lex stuurde me n.a.v. deze site en dit stuk, een versie op
luit. Nogmaals de fugaHT,
nu op barokluit gespeeld door Konrad Junghänel. Lex speelde
het indertijd mooier, maar misschien ben ik bevooroordeeld.
Ik dwaal even af naar de gitaar, want vóór Lex was ik al
van de gitaar. Mijn eerste LP met gitaar was van Laurindo
Almeida. Daar stond een beeldschoon stukje op: Para NiñarHT. Het
wordt gezongen door Sally Terri, van de componist ben
ik niet helemaal zeker: Paulino Barroso? Jaren 60. Ik ben mijn
toenmalige platencollectie kwijtgeraakt in Nigeria, toen we
overhaast moesten vertrekken, i.v.m de Biafra-oorlog.
Deze plaat staat toevallig en gelukkig op Youtube, zonder nadere
specificaties. Je kunt alleen met enige moeite de namen van
de solisten lezen.
Stukje gitaar: SevillaHT van
Albeniz gespeeld door Jason Vieaux
Van Lex, ook een goede
fotograaf, deze foto van de verzameling bijzondere
snaarinstrumenten van hem en zijn vrouw:
Op de voorgrond:
Spaanse barok gitaar
Dan:
7 snarige basgamba (Italiaans) Selles
barokgitaar,
renaissance gitaar,
theorbe of chitarrone
renaissance gitaar
archiliuto of aartsluit
Aan de muur:
violone,
6 snarige basviola da gamba (Engeland)
altgamba
gamba?
romantische gitaar
Woorden als 7 snarig, basgamba of bas-gamba staan
niet in van Dale. Goed gespeld?
Over oude muziek heb ik de hele dag lopen denken en, met
uitzondering van Lettera amorosa van Monteverdi, is er niks
ouds waar ik warm voor loop. Ik heb een blauwe maandag
altblokfluit gespeeld en ben afgeknapt op het soort muziek
dat erbij hoorde. Wonderlijk, want muziek spelen is wat
anders dan er naar luisteren. Gregoriaans zingen is best
leuk, ernaar luisteren tamelijk vervelend. Vind ik dan.
Anderen zullen daar w.s. heel anders over denken.
Monteverdi was al dood toen Bach en Vivaldi geboren werden
en mijn belangstelling begint ongeveer bij Bach en
tijdgenoten. Bach. Matthäus Passion. Heerlijk om te zingen, maar niet alles,
wat mij betreft; ik houd niet van het koraal voor de pauze 'O Mensch' en ook niet van
'O Haupt voll Blut etc' - o jé,
dat mag je nauwelijks hardop zeggen - en ik luister niet
graag naar de begeleiding van de aria 'Geduld'. Maar al mijn
nekharen gaan overeind bij de inzet van 'Aus Liebe' en
als ik in het koor stil zit te luisteren naar 'Erbarme dich'
zie ik dat mijn buurvrouwen ook problemen hebben.
Het
lekkerst zingt het Donner und Wetter stuk en 'Sein Blut' mag
er ook wezen. Het liefst zou ik 'm uit mijn hoofd meezingen,
maar wij, gekleed in lang zwart met boven iets van wit, geen
grote sieraden, moeten het boek, met zwarte kaft, in onze
handen houden. Dit jaar was mijn nummer in de rij om naar
binnen te lopen 77. Op leeftijd?
Gek genoeg ben ik ook niet zo dol op het slotkoraal. Geef
mij maar het slot van de Johannes, Ruht wohlHT
en dan komt er nog een soort van bedank-koraal Ach Herr, lass dein lieb EngeleinHT achteraan.
De Lukas Passion mag er ook wezen, maar je hoort
er nooit iemand over. Nr 7, o wat een mooi koraal, Stille, stilleHT
met deels koor, deels jongetje-solist. Ik ben echter
niet zo gecharmeerd van het slot. Lukas eindigt met een aria
'Lass mich ihn nur noch einmal küssen' en ik heb steeds
verstaan - niet goed opgelet - 'Lass mich dein Mund noch
einmal küssen'. Ik vind het nooit prettig om b.v. een
moeder een kind op de mond te zien kussen, als: dat hoort
bij een lijfelijke liefdesrelatie. Ik vind het geen prettige
aria en zal niet van mening veranderen met de werkelijke
tekst. Dan komt er nog een stukje evangelist van een halve
minuut een een 'gewoon' koraal, als twee coupletten van vier
regels. Geen mooi afsluitend slotkoor.
Markus vind ik wat minder. Het Kruidvat heeft ze ooit alle
vier in een doos aangeboden voor drie keer niks. Leve het
Kruidvat.
29 mei Met
Har deelde ik dik 50 jaar geleden de liefde, o.a. voor muziek
... Hij was een liefhebber van opera en adoreerde
Callas.
Een bijzonder mens, die Callas, maar wat het meeste indruk
op mij gemaakt heeft is dat zij in twee dagen een libretto
leerde, muziek plus tekst. Moet je toch echt een genie zijn.
Toen ik gisteren zocht naar een vertolking van Pace, PaceHT uit
'La Forza del destino' van Verdi vond ik evenwel
de vertolking van Gré Brouwenstein mooier dan die van
Callas. Als Har dit ooit leest gaat hij compleet over zijn
nek, maar hij heeft geen computer, geloof ik.
Ik heb zeker geen hekel aan opera, maar zit niet elk jaar zorgvuldig de programma's te bestuderen om te kijken om te
weten wat waar gebracht gaat worden. Ik heb me ooit prima
geamuseerd bij 'De liefde voor de drie sinaasappels' van
Prokofiev. Dat werd in het Nederlands gezongen en er kwam
een heks op rolschaatsen in voor. De muziek was ook
gezellig. Ik was in mijn eentje; heb een stel opera's
gezien/beluisterd in mijn eentje: MacBeth en iets Slavisch,
ah! daar is ie: Rusalka, Dvorak, iets met veel water,
maar het maakte allemaal niet veel indruk en nu weet ik niet
eens meer waarom ik ernaartoe ging. Bij eentje van Mozart,
Nozze di Figaro geloof ik, viel ik steeds in slaap, zoals al
eens eerder gemeld. Ik val ook altijd bij thrillers in
slaap, het zegt niets over het gebodene!
Ik zou graag eens naar Madame Butterfly gaan, Puccini is een
componist van mooie melodieën en het verhaal is acceptabel,
maar ik heb nooit actief gezocht naar mogelijkheden. Wel
ooit, eind vijftiger jaren? in den Haag een prachtige film
ervan gezien, maar over die film heb ik nooit meer iets kunnen vinden.
Iedereen kwam met betraande ogen uit de bioscoop.
Later: ik heb de film met behulp
van het filmmuseum in Amsterdam
gevonden, gekocht - via internet -
in Spanje als
DVD en vind hem nog even prachtig
als ooit. Ik heb intussen, het is
nu februari 2016, de opera ook
live gezien!
Met Ko ging ik 'n keer naar Aïda in de Arena in Amsterdam
en dat was tamelijk waardeloos, met een ballet van grote
klungeligheid. Vroeger eindigden de Scratchdagen in Leiden
(februari) met zondag operadag Verdi en dat was hartstikke
leuk. In het Italiaans zingen was trouwens onverwacht
moeilijk! De
uitsmijter was de triomfmars uit Aïda. Lekker met al die
trompetten en dat stomme balletstuk lieten ze eruit.
Met mijn zussen was ik ooit in een uitvoering van Ariadne
auf Naxos van Richard Strauss. Daar kwam toch een
aria in voor, wow! die van Zerbinetta HT.
De coloratuursopraan die dat zingt moet goed een hoge e kunnen zingen en dat doet Sylvia Geszty in deze opname. En hoe
mooi! Let wel, hij duurt bijna een kwartier. Net genoeg voor
de rit van Zoeterwoude naar mijn school in Zoetermeer!
Tussen opera en mij ging het beter dan tussen oude muziek en
mij, maar erg hartelijk is de verhouding nooit
geworden.
Richard Strauss heeft, behalve opera, onwijs mooie
liederen geschreven. Via Thea Ekker, die me zangles gaf,
kwam ik bij de 'Vrienden van het lied' terecht - bestaat nog
altijd - en bij allerlei concerten en concertjes waar
liederen gezongen werden. In den Haag hoorde ik Traum durch die Dämmerung HTvoor het eerst, gezongen door Lieuwe Visser en ik hield het
niet droog. Deze uitvoering is door Fischer Diskau.
Mijn vader had in zijn laatste jaren de aardige gewoonte om ons kinderen jaarlijks
een flink bedrag cadeau te doen. Ik had het nergens voor
nodig eigenlijk, maar ik wilde er best iets leuks mee doen.
Samen met Har heb ik ooit aan Lieuwe voorgesteld om dit lied
op onze kosten op een plaat te zetten en afgezien van die
Traum kon hij dan wat ons betrof, zelf bepalen wat er verder
op kwam. Met Rudolf Jansen, zijn geweldige begeleider. We
spraken er uitgebreid over in Americain in Amsterdam. Maar
er is nooit wat van terecht gekomen. Misschien was het voor
beide heren te veel gedoe. Mijn helft van het (behoorlijk
wat) geld is later naar het olifantenproject van Douglas
Hamilton gegaan ... En nu is er amper iets van Lieuwe op de
plaat, of nu CD, die waren er toen nog niet eens, te
vinden. Sufferds! Of misschien vonden ze een stel mecenassen eng. Ständchen HT,
ook FD, ook mooi.
De Bolero van Ravel is m.i. een erotisch stuk,
net
als trouwens dat beroemde stuk van Bach, Cello suite nr 1 PreludeHT
met Yo Yo Ma en dat helaas 'n tijdje werd gebruikt
in een TV-reclame voor kunstgebitten voor honden, zodat je daar
nu steeds aan moet denken als je het hoort.
Ik heb wel
eens gehoord, dat Ravel het gecomponeerd heeft voor een dame
die heel veel geld had en bleef zeuren om een compositie
speciaal voor haar. Hij zou zich er met een Jantje-van-leiden vanaf gemaakt hebben door steeds hetzelfde
thema te herhalen en is met het stuk op de lijst van
Muziek-voor-miljoenen terechtgekomen, haha. Ik ben dol op
Ravel, maar eens in de drie jaar Bolero is wat mij betreft
genoeg. Erotiek is niet aan mij besteed en ik ben er
gelukkig te oud voor. Elke dag drie keer Menuet HT uit
Tombeau de Couperin daarentegen is welkom! Het is een
opname uit 1940, maar Robert Casadesus speelt het en wie kan
het beter? Martha Argerich misschien.
30 mei Nog
maar een jaar of 16 was ik en het werd me al pijnlijk duidelijk, dat
ik geen sexappeal had. Muurbloempjesyndroom. Maar muggen en ander stekend gedierte
vinden mij helemaal te gek!! Een bloeddorstig exemplaar, dat
na twee inslagen nog meer van mij wilde moest het met haar
dood bekopen, maar na de jacht belemmerden hysterische
duiven buiten en een hoorbaar slapende echtgenoot naast me
een vervolg op de nachtrust. Zo zit ik al voor 7 uur 's
morgens aan de computer.
Vriendin Joke kwam gisteren even langs en bracht het gesprek
op de pianist Lang Lang. Die was de avond tevoren op de
Nederlandse TV geweest. Wij hadden dat gemist, maar handige
Ko vond het optreden al snel via 'Uitzending gemist'. Een
interessante man, Lang Lang, vol charisma, vaardigheid,
bevlogenheid en energie. Vandaag de dag de toppianist van de
wereld, vond men. Hmmm ...
Aantrekkelijke kerel, zeker weten. Energiek: de ene dag
reist hij, de volgende treedt hij op. Bevlogen:
experimenteert met van alles. Hij deed het o.a. met een
meneer die een erhu bepeelde, een 2-snarig Chinees
strijkinstrument. Virtuoos, allebei, maar geen muziek waar
je langer dan een paar minuten naar kunt luisteren - ik
tenminste niet - iets langer als je ook kunt kijken. Ko
heeft een videofilmpje en zal dat nog wat inkorten.
Tot op de dag van heden, 16 oktober, is het niet gelukt
om dat filmpje hierop te krijgen. Ko heeft altijd andere
dingen te doen en ik krijg het niet gedaan. Maar wie weet
gaat het nog eens lukken. En je kunt het altijd zelf
opzoeken op You Tube, maar hier een ingekorte versie om een idee te krijgen HT
Leuk was een optreden met 101 kinderen op piano. Een jongen
heette Long Long. Helaas speelden ze die verrekte Turkse
mars van Mozart. Lang Lang soleerde trouwens veel met Mozart en
ik heb niks met de pianomuziek van Mozart. Vaak lekker om te
spelen en m.i. saai om naar te luisteren. De 3e pianosonate vind
ik wel gezellig.
Wibi Soerjadi speelt vaak Liszt en op GnomenreigenHT na - dat is een sprookjesachtig stuk, dat ik Wibi helaas nog nooit
heb horen spelen (mijn moeder wel) - kan Liszt me ook al niet bekoren.
(Vandaag, oktober 2019, heb ik de opname vervangen door eentje die
gespeeld wordt door Adam Gyorgy. Ik vond de eerder gekozen
uitvoering te snel gespeeld, en bovendien had ik de pianist niet vermeld
en dat kan niet eigenlijk!) Gnomenreigen
op zijn beurt doet me altijd denken aan MountaindanceHT,
een compositie van David Grusin. (Begint zachtjes!) Ik kreeg het van
dochter Tinka, die dacht dat het wel iets voor mij zou zijn en ze
had helemaal gelijk. De muziek van de film On Golden Pond
is, dacht ik ook van Grusin, je herkent het als je deze
Mountaindance tot je hebt genomen. Beethoven, daar ben ik ook al
geen fan van, althans niet van zijn pianosolomuziek, op
één deel van een sonate HTna, opus
31, gespeeld door Valentina Lisitsa. Ko zegt dat het een
hoog Für-Elise-gehalte heeft. Oei! Für Elise was een van
de drie pianodingen die ik mijn kinderen verbood te spelen.
De andere twee zijn de vlooienmars en Greensleeves. O, wat
heb ik daar een hekel aan. Nr 4 zou die Turkse dinges van Mozart
zijn ...
Verreweg het meeste van het pianowerk van Mozart, Beethoven
en Liszt ken ik
trouwens niet.
Twee hedendaagse pianisten vind ik super: Krystian Zimerman,
die Chopin speelt als geen ander. Luister naar Ballade nr 1 HT.Zimerman, een Pool, heeft
problemen met de Amerikanen, lees ik in
Wikipedia. Hij hield
niet van Bush en had iets tegen antiraketschilden die in
Polen moesten komen. Kwam later weer goed, maar na nine-eleven toen hij met zijn Steinway een optreden kwam
verzorgen in Amerika, liet de douane de Steinway vernietigen,
omdat de vleugel een chemisch luchtje had. Barbaars! Ik
dacht NB dat Zimerman een Amerikaan was! Ko trouwens
ook. Ik heb de vier Ballades twee keer beluisterd om mijn
keus te maken, maar kon niet kiezen, allemaal even mooi.
De pianoconcerten van Chopin hoort vast wel bij
muziek-voor-miljoenen, wel heel terecht. Ik houd het meest
van het tweede, vooral het laatste deel, erg
vrolijk. Zimerman speelt ze allebei. Helaas heb ik nooit een
opname van de etudes door hem gespeeld kunnen vinden.
De pianiste Martha Argerich is de andere: een leuk, wat woest type met lang grijs
haar - zie bij pianoconcert van Ravel, 27 mei - ik heb
haar met Bach leren kennen. Ik heb gezocht naar een
uitvoering door haar van de schattige prelude 13HT.
Niet gevonden, deze uitvoering is door Gulda. Een
tweede uitvoering op gitaar HT
(uit het Das Wohltemperierte Klavier)
Ik hoor het graag (bijna) zonder pedaal, pianomuziek van Bach. Ooit had ik een uitvoering van het
Italiaans concertHT,
wonderlijke naam, er komt geen orkest aan te pas en doet
meer aan een sonate denken, maar dat heb ik niet bedacht.
Het stond lang geleden op een 25 cm plaat. Achtergebleven in Nigeria. De
vervanger die ik sindsdien heb is zonder pedaal, maar de
pianist(e) gaat ergens ineens
sneller spelen en daar blijf ik me aan ergeren. Ik moet op
zoek naar een pedaal- en versnellingsloze uitvoering. Gevonden
en het wordt gespeeld door Alicia de Larocha, een Spaanse
pianiste, waar mijn moeder veel bewondering voor had.
31 mei
Ik luister meestal niet graag naar bewerkingen van geliefde muziek. Deze week hoorde ik iets
dat Louis van Dijk had gedaan met het Requiem van Fauré,
heiligschennis. Het staat in mijn eigen top tien, dat requiem. De Fransman Jacques Loussier heeft
o.a. Bachs Italiaans concertHT
waar ik het gisteren over had, verjazzd, als je dat
kunt zeggen, en dat kan ik nou wel weer waarderen.
Met plezier heb ik weet ik hoe lang voor de klas gestaan,
maar mijn leukste baantje was in de platenzaak van Nic de Tombe
in Leiden, zestiger jaren. Een tijd van veel ontdekken en er
was een meneer, die alles kocht wat ik hem aanraadde - of zou het
'aanried' zijn? - nadat
ik hem één keer naar V&D had gestuurd, omdat de
uitvoering van de 4e van Mahler op Suprafoon m.i. mooier was en
niet bij de Tombe te koop. Nic was een beetje nijdig, maar
dat draaide al gauw bij, want hij was een heel aardige baas.
Hij
verkocht indertijd nog singletjes. Die waren iets van 3
gulden en als zodanig een vaak gezocht cadeautje. In een decembermaand werd
Hello Mary LouHT
(Ricky Nelson) heel populair en
werd 't daarom soms wel 20 keer op een dag gedraaid; dan legde een
andere medewerker af en toe de BananenHT van Eddy
Christiani op de pick-up van de zaak. Gingen we meezingen.
Gisteren naar Eindhoven, lang in de auto. We
hebben bewust 'n dik half uur geluisterd naar een
popzender, 100% Nederland. Ze waren aan nr 8 van een top
tien. Iets over 'vies van me bent' en 'schoon geweten',
meende ik op te vangen. Ik heb aandachtig geluisterd, maar
zat wel in de auto. Acht absoluut waardeloze nummers, waarvan er maar één een
beetje te verstaan was, Jan Smit; de rest voor het meest w.s.
het Engels en allemaal onmuzikale zooi. Op een andere zender,
Puur NL, waren Nederlandse liedjes, redelijk verstaanbaar,
maar niet erg aantrekkelijk. Koos Albers meende ik te horen,
nou ja.
Al eerder had een Leidse professor in 'Een goedemorgen
met' - radio 4 - het over een Slowaakse dans van Dvorak, die
naar zijn zeggen buitengewoon vrolijk moest zijn. Maar
het stuk was traag en
in mineur! Ik blijf me maar verbazen.
Afsluiten voor vandaag met iets van wat lichte muziek
wordt genoemd. Ik kies voor wat ik het beste liedje van de Beatles
vind: We can work it out HT Goeie
tekst, maar ook bijzonder muzikaal.
2 juniLondon, that's the placeHT for
me, Edmundo Ros. Ik ben dol op Londen, ga er tien
keer liever heen dan naar Parijs. In mijn jonge jaren elk
jaar een paar dagen, zelfs wel eens gedeeltelijk alleen.
Ging dan elke avond naar een toneelstuk
en overdag uitgebreid rondlopen, winkels, een museum -
gratis, wat een weelde, als je moe bent ga je een half
uurtje tegenover een schilderij zitten, dat zalige
schilderij b.v. van de Chomondley Sisters in
Tate.
'Born on the same day, married on the same day and
brought to bed on the same day'. Dat stond er vroeger
onder, maar de laatste keer dat ik het zag, 'n jaar of
vijf geleden, niet meer.
Er waren twee winkels waar ik lang kon vertoeven: Foyles
voor de boeken en een platenzaak aan het eind van
Oxfordstreet. Met één groot nadeel, je kon er snuffelen
wat je wilde, maar je mocht er niets beluisteren, wel ruilen
als het je niet beviel ... Dus kwam je er vol ideeën, maar
met lege handen uit, op de keer na dat ik geheel op de
bonnefooi de Glagolitische misHTvan Janacek heb aangeschaft. Glagolitisch, dat kun je
niet missen in je verzameling. Heerlijk muziek, gezongen in
het Tsjechisch, vermoed ik, en dat heeft dan ook nog het
effect dat je fantasietekst in je hoofd hebt. Het Gloria, -
'Slava vo vosjniek bogu, ina zemli mir blagovolenja'
hoor ik, haha, (doet me denken aan Herman van Veen, die in
het badhuis zijn eigen kinderlijke tekst zingt op een lied
over klokken, 'The three Bells') - werd op mijn plaat
gezongen door een sopraan met een grote stem HT en dat heeft
het eigenlijk ook wel nodig, maar de mini heeft alle krassen
van de LP meegekregen. 'Blagovolenja' heeft misschien
wel iets te maken met bonae voluntatis?Het eindigt met een stuk op een
orgel, dat ik niet zo bie vind en hier heb weggelaten en,
merkwaardig genoeg, met een orkestraal
stuk dat 'Entrada'
heet. Je zou zeggen, dat dat Introïtus betekent. Dat
hoort toch aan het begin? Kortom: bijzonder intrigerend.
Ooit heb ik er trouwens een ballet op zien dansen,
danseressen in lange grijze gewaden, mooi hoor. Ko vindt het
niks!
Als je als meisje in Leiden ging studeren in 1956 werd je lid van de
VVSL, bla! en om dat te mogen worden werd je eerst
ontgroend. Je was drie weken lang noviet, droeg een kaartje
met je naam en een groen strikje en was verplicht alle
ouderejaars te groeten. Behalve dat het heel vermoeiend was
vond ik het niet zo erg. Er werd een flink beroep gedaan op
je creativiteit en dat was ook best leuk.
Aan het eind was er een soort presentatie van de nieuwe
lichting. Je had helaas niks te vertellen over het onderdeel
waar je in geplaatst werd. Ik kwam in het koor terecht en
kan me er niets van herinneren. Wat had ik graag meegedaan
aan de novietenrevue. Er waren VVSL liedjes uit die
jaarlijkse revue,
die heel lang populair bleven, zoals 'Duizend calorieën
kwijt' op de melodie van London is the place for me. Duizend calorieën kwijt, bis
Dans de rumba maar de hele nacht
Dan weet je als de ochtend wacht
Duizend calorieën kwijt. Zestig jaar later en een stuk kritischer denk ik: Wat
een onzin, van de rumba val je niet af. Ze hadden er beter
samba van kunnen maken en dat is NB het ritme van de muziek!
3 juni Symfonieën,
had ik vast opgeschreven. Het oude liedje: ik ben niet zo
van de symfonieën, maar er zijn altijd uitzonderingen.
Mahler uiteraard, de 4e, daar was ik al dol op toen ik nog
maar net kwam kijken. Later kwam ook de 1ste, met zo veel
herkenning: vader Jacob in mineur en allerlei melodieën die
zelfde zijn als de melodieën uit 'Lieder eines fahrenden Gesellen'. Die liederen mag ik heel graag horen en heb dat
vaak gedaan. Hier een opnamen
van Wenn mein Schatz hochzeit machtHT gezongen
door Thomas Hampson. Ik herinner me nog als de dag van
gisteren dat ik zo'n jaar of 50 geleden een dag lang met dat
lied in mijn hoofd liep toen Har trouwde. Ach ... En met zus
Paula ben ik 's twee dagen achter elkaar naar Amsterdam
gereisd om in het concertgebouw Thomas Hampson Mahler te
horen zingen. Uitverkocht was het!
Ik heb het idee dat de Kindertotenlieder meer bekend zijn,
maar niet bij mij. Des Knaben Wunderhorn heb ik wel heel
vaak beluisterd, maar daar komt dan ook een lied in voor
over de Heilige Antonius HT en daar ben ik mijn leven lang al
fan van, van Antonius. Het wordt gezongen door Jessye
Norman.
Wikipedia: In
de liedtekst wordt het verhaal verteld van de legendarische
preek tot de vissen van de heilige Antonius (1195-1231) uit
Padua. Antonius vond de de kerk leeg en ging daarop naar de
rivier en preekte tot de vissen die aandachtig luisterden.
De preek werd hooglijk door de vissen gewaardeerd. Maar na
de preek bleven de snoeken even diefachtig, de palingen
bleven veel aan de liefde doen, de karpers bleven
vraatzuchtig etc etc: Die
Predigt hat g'fallen. Sie bleiben wie alle.
En dit was de eerste minidisk. Weer wat geleerd.
Omdat ik een leek ben wat muziek betreft - theoretisch weet
ik nauwelijks iets, de kennis die ik heb is luister- of
ervaringskennis, zal ik maar zeggen - begrijp ik absoluut
niet hoe het komt, dat je de muziek van Mahler vrijwel altijd direct
herkent. Het ligt niet alleen aan de melodieën, maar ook
aan hoe de instrumenten in het orkest worden gebruikt.
Fascinerend.
4 juni Met
Lex raakte ik in een e-maildiscussie over wie er mooier
speelt. Ik had hierboven ergens geschreven, dat ik Lex die
fuga van Bach ooit mooier vond spelen dan Junghänel op luit
in '78. De luitist - zou dat zijn functie zijn? - is
blijkbaar een grootmeester, maar dat kan ik niet horen. Ik
ben niet zó ingevoerd in luitmuziek, dat ik de ene speler
met de andere zou kunnen vergelijken. En dat geldt voor wat
mij betreft vrijwel alle instrumentalisten, misschien op pianisten en
zangers na. Dat ik vond dat Lex de fuga op z'n allermooist
speelde kwam voor 70% voort uit het feit dat ik hartstikke
verliefd op hem was - voor alle duidelijkheid: we hebben het
wel over 35 jaar geleden! - en voor de overige 30 omdat hij het
gewoon goed en vaardig speelde. Laten we het daarop houden.
Om dezelfde reden vind ik Anne Claires 'Stille nacht' mooier dan welke
andere ook. Ze speelt op die opname pas een jaar viool en
had 'vibrato' nog niet gehad. De viool zingt nog niet. So
what? Jammer, dat ze haar viool al gauw aan de wilgen heeft
gehangen, ze had echt talent.
Je voorkeuren hebben geldt ook voor andere muziek. Waarom staat Nat King Cole
bij mij op de eerste plaats als het om popmuziek gaat? Omdat
het gekoppeld is aan een dierbare herinnering aan een
bioscoop op de Hogewoerd. Wie weet er nog dat daar een
bioscoop was?
Ik heb nog nauwelijks aandacht gegeven aan viool. Dus zit
ik nu te luisteren naar de vioolromance van Beethoven (Jaja!
niet zo geliefde Beethoven!) om te kijken of ik die mooier
vind dan b.v. Wieniawsky. Ik neem het gelijk op met een speciaal programma, kan ik straks besluiten wat ik ermee doe.
Want die mini's moet ik helemaal luisteren en/of opnemen
voor deze/dit? blog. Ik heb gisteren een half uur Strategier
beluisterd voor het Regina Coeli van 2 minuten of minder.
Een CD kun je gedeeltelijk kunt 'rippen' via de computer en
dat is zzzfff gebeurd. Mijn hersens zijn w.s. flink uitgebreid
in de afgelopen dagen! WieniawskyHT
maar, 2e deel 2e vioolconcert, gespeeld door Michael
Rabin.
Iedereen kent het vioolconcert van Tsjaikowski, je weet wel HT,
een paar maten, zoals voor een oude vriend, Jan Willem; het
was genoeg om de eerste paar noten te neuriën, dan
bleef hij dat verder doen; die twee, concert en Jan Willem,
helaas overleden, zijn in mijn hoofd
altijd verbonden. Aan het concert hoef ik hier verder geen
aandacht te besteden, toch? Heerlijk concert, dat wel.
Een echt juweeltje ontdekte ik bij toeval, op zoek naar het
trompetconcert van Haydn. Dat vond ik op een CD met van
alles van Haydn, met o.a. een vioolconcertHT. Het 2e deel is om te smullen! De solist is
Pinchas Zuckerman. Viool op zijn mooist! Trompetconcertje is
trouwens ook leuk, kom ik misschien nog wel eens op terug.
En nou ga ik naar buiten: 4 juni en voor het een eerst een
serieuze zomerdag.
Gerschwin is misschien vooral bekend
door zijn Rapsody in blue, een stuk waar ik niet al te
dol op ben. Hij heeft een heel leuk pianoconcert
gecomponeerd - later over hebben? - en minder bekend:
3 preludes. De 2eHT vind
ik erg mooi, maar de andere mag ik ook graag horen.
Daniel Wayenberg speelt.
Een fantastisch duet in zijn opera Porgy and
Bess: Bess, you is my woman now. Het
filmpje is iets ingekort. Helaas is geluid en beeld
niet helemaal synchroon, maar het leuke is dat de
tekst getoond wordt.
Ik krijg er steeds
weer kippenvel van en vooral van het latere gedeelte waarin
beide zangers een heel eigen partij/tekst zingen. (Ik krijg
n.l. altijd de kriebels van dat duet voor 2 vrouwen in
Lakmé/Delibes; die zingen een terts uit elkaar, grrr, om
zó bij het trio vlooienmars/Für Elise/Greensleeves te
zetten.)
5 juni Mijn moeder
(haar verjaardag, 5 juni) was heel veelzijdig en speelde, naast het
gebruikelijke repertoire voor pianisten, ook Gerschwin,
helaas niet de mooie 3 preludes, operette,
sinterklaasliedjes (heel veel), 'jazzy 'Kitten on the keys' en Kun je nog zingen. Mijn
favoriet, als achtjarige, uit Kun je nog zingen was, hoe kan het anders:
'Er schommelt een wiegje in 't lieflijke hout, een wiegje
met bloemengordijntjes
dat hebben twee vogeltje samen gebouwd en zie eens hoe
keurig en fijntjes. ...
niet moe, met koest'rende vleugeltjes toe' Ach wat
prachtig. Vogeltjes kunnen soms fantastisch zingen:
'n lijsterHT daar
blijf ik rustig een kwartier naar staan luisteren; de nachtegaal HT,
om de tweehonderd meter eentje als je in Pierrerue een
rondje vignes wandelde in het juiste jaargetijde; de
een begaafder dan de ander! en een topper,
waarvoor je bijna naar Zuid Amerika zou afreizen:
musician wren
HT.
Het stuk dat mijn zus Magda uitkoos voor de dienst bij mijn
moeders begrafenis (ieder kind koos één stuk) was L'isle joyeuseHT
van Debussy. Moeder speelde veel Debussy en heel
goed. Ik heb haar pianoboeken nog, vol aantekeningen. De
smaak van Erna heeft wel degelijk een oorsprong ...
De
uitvoering is door Walter Gieseking, niet omdat ik het de
mooiste uitvoering vind, maar omdat mijn moeder Walter
Gieseking zeer bewonderde. Net als Alicia de Larocha en
Clara Haskil.
6 juni Vanmorgen
lang bezig geweest met het filmpje waarop Argerich Ravel speelt.
Het is warm: na een allerberoerdst voorjaar van de ene dag
op de ander 30º. Geen inspiratie voor deze site. Doe maar
even een liedje van Elvis: You're the devil in
disguise HT.
Heeft niks met Argerich te maken, gewoon een geweldig liedje!
7 juni 'Schoonheid woont in het oor van iemand die
luistert'.
Dat zei Tijl Beckand gisterenavond in de Superkids Finale en
na de discussie van 4 juni hierboven trof me dat. Het meisje dat het
won, met dans en Malala, had m.i. vooral Malala mee. (Voor
wie het niet gezien hebben: een meisje van een jaar of 10,
dat - overigens heel goed - danste met een foto van Malala, en
het ging over vallen en opstaan. Ik kan me haast niet
voorstellen, dat dat haar eigen keus was.) Ik had het
kunstschaatsmeisje laten winnen, die moest het helemaal zelf
doen. Voor het jongetje met de viool en zijn droevige
wenkbrauwen had ik ook veel bewondering en het zingende
meisje, Sterre - of all names - kon verbluffend goed zingen, maar
veel te oud voor haar leeftijd. Waarom nou weer een Ave
Maria? En niet eens dat van Cesar Franck ...
Je krijgt wel eens het gevoel dat er veel gerommeld wordt in
dit soort TV wedstrijden, maar ik kijk wel graag, vooral
naar dansen, om te controleren of ik zelf wel een behoorlijk
beoordelingsvermogen heb. Met een ander liedje van Elvis - You are always on my mind
HT,
mooi liedje - maakte Jamai indertijd grote indruk op me. Ik
achtte hem een grote kanshebber, al bij zijn eerste auditie.
Mooi zo.
Nog een mooi liedje, maar weer heel anders Agua de
beber HT.
Als
fervente waterdrinkster kan ik het helemaal waarderen! Ik
kreeg het van Tinka, die verbazend goed kan inschatten wat
haar moeder mooi vindt. Even uitzoeken van wie: Eliane Elias. Via de app 'Shazam'. Hou bij de spelende muziek, zegt
die app wat het is.
Bij Karin P., we zagen elkaar regelmatig in Frankrijk,
hoorde ik voor het eerst muziek van Karl Jenkins. W.s. kwam
het gesprek aan tafel op muziek en vervolgens op requiems,
waar ik nogal een zwak voor heb. Ze leende me een CD. Niet
alles kon me bekoren, maar twee delen op die CD vind ik super.
Uit het Requiem In paradisumHTb.v. blijft de hele dag in je hoofd zitten.
Spannende muziek. Hij gebruikt Japanse haiku in dit Requiem,
compleet met Japanse instrumenten, daar moet je
wel van houden
...
Een ander stuk op de CD wordt gezongen in het Welsh: 'These three stones
sing' met o.a. AgorawdHT *),
gezongen door Bryn Terfel. Ik heb het laten 'uitsterven',
want het breekt zowel op de CD-opname die we hebben als
Youtube, erg lelijk af.
Associaties: bij de dodenherdenking op 4 mei j.l. werd zijn 'The
Armed Man' uitgevoerd in den Haag, indrukwekkend. Bij de begrafenis van mijn moeder zong mijn vader het
Gregoriaanse In Paradisum, a capella. Ik krijg weer kippenvel als ik eraan denk.
*) Agorawd betekent ouverture, de tekst begint met
'Can yr alltud', maar de tekst kan ik niet vinden en dus ook
niet wat de tekst betekent. Het wordt the exile song
genoemd en het zou wel eens iets met hoogte van de bergen?
te maken kunnen hebben. Ik zie mijn vriendin Mary volgende
week, die komt uit Wales.
Een flinke tijd later, we schrijven medio september, kreeg
ik van Mary de tip, dat er een Youtube filmpje is van dit
lied, ondertiteld in het Engels. Dat komt hieronder en ooit
hoop ik de Welsh tekst nog eens te vinden.
Sometimes on my journey
through the world so fearful I am of the streets and
their wrath. I remember of a place above all the fear,
of the mountains and the tranquility that comes. The
memory of the mountains inside me, the shadow of the
mountains upon me. I hear the voice of the mountain,
the sound of Wales resounds. Tonight remember the
hills of yesteryear, lightning up my life with warm
embrace. Chorus: Oh enchantment of sons, oh enchantment
, oh blessed enchantment, enhance faith. (bis)
... brighten the day.
8 juni Ko
suggereerde dat ik iets zou doen met herkenningsmelodieën.
Er zijn er niet zo veel die me te binnen schieten als
aantrekkelijk, twee maar. En dat zijn - rara? HT -
en een van de mooiste pianoconcerten die ik ken, het 2e pianoconcert
van Shostakovich HTHet
wordt hier gespeeld door Christinna Ortiz, voordat ik het
vergeet. Je hoorde het spelen in de serie 'Dangerfield', een
soort van thriller, die lang geleden werd uitgezonden.
Dangerfield was een arts, die vaak voor de politie werkte,
problemen had met zijn collega's in een groepspraktijk en
hij had ook nog een dode vrouw, die pianiste was geweest en
elke keer als hij aan haar dacht hoorde je het 2e deel van
dit concert. Het duurt lang voordat je hebt uitgevist welk concert dat dan is.
De serie Dangerfield had trouwens heel andere intromuziek en
die is
van Nigel Hess. HT en
dat doet me weer denken aan Yo Yo Ma en de cello; daar
hebben we het al over gehad. Van die honden.
De rara is natuurlijk de beginmuziek van de film der films: Gone
with the wind, die ik zeker 12 keer gezien heb, zo
niet vaker. Wat een film! Mijn moeder was er ook dol op.
Maar toen ik 17 was mocht ik het boek niet lezen van haar,
en braaf als ik was, deed ik het nog niet ook.
Toen ik afscheid nam van het onderwijs, met toen nog in de
talensecties een verplichte literatuurlijst, heb ik me in
mijn afscheidsspeech sterk gemaakt voor verandering en/of
afschaffing van die
lijst: geen verplicht stuk van Shakespeare voor de VWOers, voor de meeste
leerlingen veel te moeilijk, en meer souplesse in het
toelaten van wat sommige collega's geen literatuur vonden, zoals dus de verboden dikke pil
'Gone with the wind' van Margaret
Mitchell, die m.i. beantwoordt aan alles wat collega's
literatuur achtten te zijn: maatschappelijk betrokken & karakterverandering. Dat moest erbij komen kijken wilde het
literatuur wezen. Geen respect voor een leerling die zo'n dik boek,
over de Amerikaanse burgeroorlog, slavernij, Scarlet en haar
karakter etc., wilde lezen. Ik heb het boek aan de school cadeau
gedaan voor de bibliotheek.
Christoph Prégardien was gisteren op BRAVA. Hij zong 'Die schöne
Müllerin'. Zijn stem lijkt veel op die van
Fischer Diskau, maar volgens internet is hij een tenor en FD een bariton. Franse naam, Duitse zanger. Mooi, maar af en
toe voegde hij zelf (muzikale) riedeltjes toe, m.n. in het
eerste gedeelte. Nou gaan die eerste liederen van over
beekjes, bloemetjes, een molen en een molenaarsdochter, maar
later gaat mooie, (uiteraard) blonde molenaarsdochter met de
jager mee en worden de liederen in de cyclus droeviger en
blijven de riedeltjes weg. Die riedeltjes zijn begrijpelijk, maar wel een beetje
irritant.
Liederen van Ravel zijn voor mij wat ontoegankelijker dan die van
Fauré - zie 23 mei - maar Tout gai van
zijn Cinq mélodies grecques' is eigenlijk wel erg leuk HT (Kruysen)
en als we dan toch in de liederen zitten kan ik Fauré's MaiHT eigenlijk
niet overslaan. Het wordt
gezongen door ene Jean-Paul Fouchécourt. Dit lied kon ik
ooit zingen en mezelf begeleiden, niet mooi, maar lekker om te
doen. Net als Clair de lune HT,
ook van Fauré.
9 juni
'Heb je het al over Jerusalem gehad?'
vraagt Ko.
Ach, Jerusalem, met die eigenaardige tekst van William
Blake, volkslied nr 2 in Engeland en wat een heerlijk lied.
Waanzinnige melodie en altijd één*) na laatste onderdeel bij Last
Night of the Proms. HT
Sir Hubert Parry heeft het gecomponeerd. Wil ik bij
mijn afscheid van deze wereld, met de tekst erbij voor
aanwezigen, want die is behoorlijk raadselachtig en er zit
een heuse stoplap ('O clouds unfold') in. Te
gek!
Toen ik 16 was had ik een voorzichtig vriendje. (We liepen
wel eens hand in hand en dan rook mijn hand nog een tijd
naar Witte Seringen van Vinolia.) Ene Jan. Jan had een heel
goede zangstem en zong The holy city HTLast
night I lay asleeping there came a dream so fair... Ook
over Jerusalem. 'The holy city' werd bij het Petruskoor ook
wel eens van stal gehaald en dan kwam Piet Maas het
zingen, een boom van een vent, die zich iets naar achteren
boog met dat lange lijf als er een stuk aankwam dat wat meer
volume vereiste. Mijn schoonzus Nan en ik hebben het ook een
aantal keren gezongen bij zoveel jaar getrouwd van Ko's
ouders, Ko aan de piano. Ook al zo'n lekker lied! In de
opname wordt het gezongen door ene Harry Secombe.
*) September: Abuis! Sinds een paar jaar wordt na God save
the Queen (2 coupletten!) 'Auld lang syne' gezongen.
Het was
nog lastig om uit de talloze Youtube filmpjes een
acceptabele uitvoering te vinden. Het liefst had ik er een
door die
brandweerman van 9/11 gehad, Daniel Rodriguez, die zo
tranentrekkend Amazing Grace zong bij de eerste
herdenkingsdienst daar. Maar er was
helemaal niks van hem op Youtube!
Ik vond nog een 3e JerusalemHT.
Dat wordt gezongen door ene Liel Kolet. Zeker niet mijn
favoriet van deze drie, maar de bekende melodie heeft wel
wat en de stukjes in het Hebreeuws ontroeren.
Meer 'Jerusalem' bij 5 mei
2016, in deel 5: Daniel de Lange.
Hier is de tekst van Jerusalem van Parry:
And did those feet in ancient time
Walk upon England's mountains green?
And was the holy lamb of God
On England's pleasant pastures seen?
And did the Countenace Devine
Shine forth upon our clouded hills?
And was Jerusalem builded there
Among these dark satanic hills?
Give me my bow of burning gold
Give me my arrows of desire
Give me my shield, o clouds unfold
Give me my chariot of fire.
I will not cease from mental fight
Nor shall the sword sleep in my hand
Till we have built Jerusalem
On England's green and pleasant land.
Ik ben dol op een 'stoplap' = een regel in een gedicht die nergens op
slaat en daarmee aangeeft dat de dichter in kwestie ook niet alles maar
kan. 'Oh clouds unfold' in Jerusalem maakt Jerusalem extra
aantrekkelijk!
Een leuke is ook in 'Meisjes van 13' van Paul van Vliet. Daar komt in
voor: 'te oud voor de merels, te jong voor de kerels'. Paul wist
blijkbaar niet wat hij op die kerels of een ander woord moest laten
rijmen om de boodschap over te brengen en de regel 'te oud voor de
merels' is volslagen belachelijk.
Ik heb me er wel eens het hoofd over gebroken: 'te oud voor de bikkels,
te jong voor de snikkels' leek me wel een goed alternatief, maar
tegenwoordig weet niemand meer wat 'bikkels' zijn uit ooit een
kinderspel en Paul was uiteraard veel te netjes om het woord 'snikkels'
te gebruiken, als het al gebruikt werd in de jaren 60?
Paul was een jaargenoot 1956. Onze jaarclubs hadden wel eens samen
een feest. In die tijd was nog niemand - w.s. afgezien van familie en
goede vrienden -op de hoogte was van zijn vaardigheden in de kleinkunst,
maar hij was onder de meisjes erg geliefd omdat hij zo aardig was.
30 juni Ja
hoor: je gaat even op vakantie en meteen gaat Drs P
dood. Niks mooie stem, alleen maar grappig om af en toe
te horen. Iedereen kent Trojka, al heet dat dan officieel 'Dodenrit', met de ijzersterke regel 'Kijk, daar loopt een
adelaar'. 'Knolraap en lof, schorseneren en prei' mag ik ook af en toe
graag horen. Maar mijn lievelingslied is en blijft dat lied
over de bloes: Rode Blues HT.
Het leukst vond ik van P zijn orginele rijmschema's,
t.w. het onvolprezen olleke-bolleke en zijn sonnet van 11
regels. Hij noemde zichzelf graag een 'versificator', zo las
ik in de krant.
Tot het repertoire van Henk Elsink hoort een leuk
lied: ComponistenHT
(die soms geen eind aan een compositie kunnen draaien).
Regelmatig val je op juist het einde van een stuk, zoals
b.v. op het 'Amen' van de gloria van de mis in
C majeur van Bruckner: HT Of
het superieure eind van het 3e pianoconcert
van Rachmaninov. Het zijn maar 4 nootjes; fis e/fis
d, klaar! HT Gespeeld
door Wibi Soerjadi, met z'n broer als dirigent van het
orkest. Bij een huisconcert bij Wibi S., lang geleden,
speelden Wibi en zijn broer, Ardjoeno meen ik, het samen op
twee vleugels, leuk. Heerlijk concert! *)
*) Later: mooiste uitvoering door Alexander Gavrylyuk.
Nu we het toch over Rach - zoals Ko hem noemt - hebben: ik
ken geen romantischer muziek dan een onderdeel van de
Paganinivariaties: HT nr
19 geloof ik. Ik probeer te bedenken wat ik me erbij
voorstel: nee, niet iets van 'ze leefden nog lang en
gelukkig', maar eerder iets waarvan een heleboel mensen
ongelofelijk blij worden. Zo blij als ik werd toen ik hoorde
dat ik oma ging worden, zoiets, eerst in je eentje en dan
met steeds meer tot heel veel mensen! De piano wordt
bespeeld door Vladimir Feltsman.
Nog een leuk einde trouwens heeft Missa Brevis 275 van
Mozart. Daar waar de derde strofe van het Agnus Dei
zoals gebruikelijk wordt
gevolgd door Dona nobis pacem HT .O, wat had ik dat
graag willen zingen ... Het is sowieso al een vrolijke mis,
waarin Mozart ineens helemaal los gaat aan het eind ('brevis'
betekent N.B. 'kort'). Ik had het vast en zeker niet zo mooi
gezongen als Eva Mei.
Later: de meringues van Damiron eindigen altijd hetzelfde, ontdekte ik
pas kort geleden. Het schema loopje:d e f g, fgb, egc.
3 juli Gisteren
pas kwam ik erachter, dat ik Agorawd van Jenkins had gezien
als onderdeel van zijn requiem. Ik heb indertijd maar een
aantal onderdelen van de CD die ik van Karin had geleend
opgenomen. Maar Agorawd hoort bij een orkestraal werk dat 'These three stones horizons
sing', een fascinerende titel,
maar ...? Ik heb de tekst ervan nergens kunnen vinden en
Mary, die ik inmiddels in Narbonne gesproken heb, zou
proberen, want zij had dan weer een neef die alles van Welsh
weet. We gaan het zien.
Mary vertelde me, dat Jenkins in eerste instantie bekend is
geworden door Adiemus HT.
Klinkt een beetje Afrikaans en de tekst bestaat uit
zelfverzonnen woorden. Ko zegt net dat het lijkt op die regendans,
die we aan het eind van de bejaardendansles moesten doen. Ja, verdraaid,
hij heeft gelijk!
Je komt de leukste dingen tegen, als je gaat snuffelen op
Youtube. Ik zocht bij Rampal, de fluitist. Elke keer als ik
een mooie dwarsfluit hoor is het Rampal! Ik vond dit, het
eerste deel van een suite of serie van Japanse oorsprong:
Japanse
melodieën voor fluit en harp HT. Geweldig
voor als je 's een beetje rustig wilt gaan zitten mediteren. De
harpiste is Lily Laskine.
Ook kwam ik van RutterSuite Lyrique tegen.
Dat is een tikje easy listening, maar dit stuk vind ik leuk,
het 2e deel, OstinatoHT
en ook deel 5 vind ik schattig Chanson HTDe prelude van de suite klinkt net als die van Suite
Antique, maar op harp c.q. op fluit. Op internet vind ik dat
Suite Antique eerst is gecomponeerd en Suite Lyrique op de
Antique is gebaseerd.
Dit was de afdeling dromerig met harp!
Rutter is wat mij betreft vooral zijn Requiem
HTDuurt
drie kwartier. O, wat mooi. Vooral het Agnus Dei,
waarin hij het Victimae paschali laudes verwerkt, waarvan ik
helemaal in het begin van dit betoog al heb gemeld dat dat
mijn voorkeur van Gregoriaans is.
Het koor van de mensen die in Leiden Engels studeren, 'The
Leyden English Choir', heeft Rutters Requiem wel eens
uitgevoerd en moest daar permissie voor vragen aan de
meester zelf. En die kregen ze, met daarbij een aantekening:
'Enjoy my requiem'.
4 juli Hier
onder staat al een tijdje leeuw/dvorak. Aantekening voor
eigen gebruik: de bedoeling is een fragment van een video te
plaatsen met de muziek die erbij hoort. Dat zit zo: Ko en ik
gingen eind tachtiger jaren samen naar Afrika, gewapend met
foto- en videospullen. De video bestaat nog altijd, we
hebben er gisteren naar zitten kijken: miserabele plaatjes,
vaag, verschoten, springerig door hobbeltjes in de film en véél te lang. Maar bij het monteren lang
geleden hebben we veel plezier
gehad in het vinden van de juiste muziek bij bepaalde
beelden. Zo hadden we Dvorak bij een, overigens niet door
onszelf gemaakte, opname van een zich wassende leeuw en
Asturias van Albeniz bij een langzaam dalende
maraboe. Aapjes kregen Gerschwin, wrattenzwijntjes de
zwarte-toetsen-etude van Chopin. Misschien is er van leeuw
en/of maraboe nog wat te maken. Ik kan de Romance voor
viool van Dvorák (er moet ook nog een
accentje van het een of ander boven de r, maar dat lukt me niet) alvast
hoorbaar maken HT
en ook Asturias van Albeniz HT
We hebben de hele film weer gekeken, zo beroerd als ie
was. Wat een herinneringen aan een ongelofelijke ervaring.
We hebben N.B. gekampeerd in de Ngorongorokrater. Ik -
bevoorrecht mens - ben minstens 7 keer in Kenia, Tanzania,
Oeganda, Zimbabwe, Botswana en Namibië geweest en nog keer
of wat of in Zuid Afrika. (Zuid Afrika is ook hartstikke
leuk, maar minder Afrikaans) De eerste keer, dat je er komt
vergeet je sowieso nooit meer. Je laat een stukje van je
ziel achter in dat deel van de wereld! Deze reis met Ko was
ook super-de-super-de-super. Het is dan ook zo, dat als we
denken over vakantie en dan bedoelen we: iets gaan doen, dat
we allebei het einde vinden, Afrika altijd bovenaan de lijst
staat, maar de portemonnee laat dat meestal niet toe. De
laatste keer, dat we er waren, Tanzania in 2010, vonden we
het trouwens wel erg veranderd.
Ik ben niet bezeten van Afrikaanse muziek, maar Miriam
Makeba vind ik wel aardig. ClicksongHT is
misschien wel het bekendst; Suliram HTlijkt
me een wiegenliedje, maar is dat misschien wel helemaal
niet. Malaika HTlijkt dat ook te wezen, maar is een lovesong. Het
wordt gezongen door Harry Belafonte en Miriam Makeba. Dit is de
tekst:
Malaika, nakupenda malaika (bis)
Nami nafanyeje, kijana mwenzio
Nashindwa na mali sina, we
Ningekuoa malaika
Kidege, hukuwaza kidege (bis)
Nami nafanyeje, kijana mwenzio
Nashindwa ...
(Ach vogeltje, ik denk altijd aan jou)
Engel, ik hou van jou. Maar ik, wat moet ik, jouw kleine minnaar, doen? Ik zou met
je trouwen, engel, als ik niet werd gehinderd door gebrek
aan rijkdom.
Mijn Swahili is een beetje weggezakt! Tussen haakjes: geen kliks in het
Swahili. Het is me nooit gelukt om een klik
binnen een woord te leren
uitspreken, op de klik in het woord Xhosa na. Tweede
opmerking: iedereen, die dit leest weet nu, dat 'Ik hou van
jou' in het Swahili nakupenda is.
Van dochter Tonkie kreeg ik een keer - toen ik 'n jaartje
Afrikanistiek studeerde met Swahili als taal - een CD van Khadja
Nin, geheel in Swahili gezongen. Bwana C HTgaat
over gevoelens (nakupenda, nakupenda wewe) voor een getrouwde man, want ook in Oost
Afrika komt dat soort narigheid maar al te vaak voor.
Van het Afrikaanse Volkslied HTN'kosi
sikeleli Afrika (God zegene Afrika) krijg ik altijd kippenvel. Het wordt hier
een beetje klungelig gezongen, zoals het hoort, maar je
hoort Miriam Makeba er regelmatig bovenuit!
Dit was dan voorlopig afdeling Afrika - nampenda Afrika
mashariki - m.i. het mooiste stuk van de wereld. Ten
zuiden van de Sahara dan, ik heb niks met Noord Afrika.
Toevallig kwam ik gisteren bij Ko's spullen een
flesje doucheschuim tegen. Uit SOPA Lodge, Ngorongoro.
We keken vanuit onze kamer zó de krater in en overal
zaten van die blafduiven. Tanzania 2010.