menu lijst kerst  1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Kerst Noor
Muziek: 
de keuzes van Erna (1)

naar onder
Alles afspelen
Playlist downloaden

Wie ben ik? 
Erna, nu achter in de 70, opgegroeid in een intellectueel gezin met een moeder die heel goed piano speelde en soms graag zong; vader zong ook, tijdens de afwas van ons grote gezin. Ik heb vrij lang pianoles gehad, maar geen echt talent. Geen popmuziek in mijn jonge jaren. Altijd veel muziek geluisterd, via radio, platen en CD's. In een koor gaan zingen en zangles - ook geen echt talent en bovendien een gewone stem - rond mijn 35ste. Ik zing nog steeds 3 maanden per jaar in een koor.
Mijn eerste jaren waren in Indië, ik woonde met mijn 1ste echtgenoot een paar jaar in Nigeria en met de 2e, mijn huidige man Ko, 11 jaar in Frankrijk. 
Ik ben moeder van 3 dochters en oma van 2 kleinzoons. 
Ik houd naast muziek veel van planten/tuinieren en van dieren, m.n. katten, van bridgen, van fotograferen, van reizen, van lezen en van schrijven (blogs), van puzzelen, van breien/borduren, van talen, ik ben dol op Afrika beneden de Sahara en mag graag dansen. Ik kan nog wel even doorgaan.

Ik houd van lekker eten, maar niet erg van restaurants en culinair gedoe; ik houd van m.i. leuke kleren, maar geef niets om mode; ik houd niet van sport; ik weet niets van politiek, geschiedenis heeft me nooit geïnteresseerd; ik heb een hekel aan Russische schrijvers en cyrillisch schrift; ik vind dat er erg veel rotzooi op de TV is en lees liever Engels dan Nederlands. Ik kan nog wel even doorgaan.

In mijn werkzaam leven was ik bijna 30 jaar lerares Engels.

Ik schrijf dit blog voor mijn lol, maar ook vaak als hommage aan mensen die in mijn leven van betekenis zijn geweest. Of, beter nog, het zijn!
Klik op een blauw vierkantje voor geluid. 

22 mei 2015 In de auto staat meestal de radio aan. Op lange ritten gebruikt Ko geheimzinnige dingetjes, die ergens in moeten en waar dan muziek door gegenereerd wordt. Of cabaret. We zijn net naar Polen geweest, 3000 km in 6 dagen, veel lange ritten, veel luisterwerk. Soms vind ik het leuk, soms niet. 
Ik hou van muziek, jazeker, maar lang niet van alle muziek. 'Houd je van Mozart?' vraagt men je. 'Nou, meestal niet' zou ik willen zeggen, oei, dat is bijna een doodzonde! Rondo al la Turca b.v. vind ik verschrikkelijk, ik kan er bijna niet naar luisteren. Maar naar Ruhe sanft, mein holdes Leben HT  , gezongen door Emma Kirkby, kan ik wel 3 keer achter elkaar naar luisteren, zo mooi vind ik het.  

'Laudate Dominum' kan ik ook erg waarderen, maar niet 3 keer achter elkaar. Bij de opera 'Nozze di Figaro' viel ik steeds in slaap; de pianoconcerten, die ik ken, liggen wat mij betreft prettig in het gehoor; ik heb een aantal missen met veel plezier gezongen, zoals de Krönungsmesse, maar het Requiem kan me niet bekoren op het welbekende Lacrimosa na. 'Houd je van Mozart?' Moeilijke vraag.
Muziek is iets om intens van te genieten. Er zit altijd wel iets in mijn hoofd en een geleerde melodie verdwijnt nooit meer uit mijn geheugen, op één uitzondering na: ik heb ooit met Wim de Ru de Paukenmesse van Haydn gezongen, vond er indertijd niks aan en hoorde hem toevallig vorige week en herkende er geen noot van. Eigenaardig. 

Goed. In de auto kwam ineens het idee bij me op om wat te gaan schrijven over mijn eigen visie op allerlei muziek. Voor mij net zo belangrijk als de tuin en daar schrijf ik al jaren met veel plezier over. Helaas is het zo dat ik w.s. weinig foto's bij die schrijfsels zal kunnen gebruiken, maar met Youtube en zo kan ik wel verwijzingen maken. 

Laat ik eerst met klem vertellen, dat ik graag en veel naar muziek luister en heb geluisterd, soms muziek maak op een zeer matig niveau en er verder vrijwel geen verstand van heb. Het gaat op deze pagina's alleen om de smaak van Erna, OK?

Over de vorm van het relaas heb ik ook onderweg zitten nadenken. Beginnen bij de oudste muziek die ik mooi vind? Victimae paschali laudes HT  b.v. dat vroeger gezongen werd in de Paaswake. Ik kan nergens vinden hoe oud dit is, Gregoriaans, vertelt internet me, werd vanaf de 9e eeuw gezongen ... 
Of Lettera amorosa HT van Monteverdi (1613), op onnavolgbare wijze vertolkt door Bernard Kruysen?
Of beginnen bij muziek voor piano solo, zoals ik de CD voorraad heb ingedeeld? 
Of gewoon kriskras door elkaar, zoals de tuinsite? Het laatste maar, heb ik besloten. Daar gaat ie dan! 
Foto: Bernard Kruysen, zoals ik hem heb leren kennen, zingend en al wat ouder. Ik ben een regelrechte fan en heb al zijn CD's plus nog een cassettebandje vol specials, waarover straks meer.
Een leuk verhaal over Bernard Kruysen om te beginnen. Ooit, heel lang geleden, heb ik Lieuwe Visser - Nederlandse bariton, geweldige stem, helaas overleden in 2014 - in een leuk, avondvullende programma over Fedor Sjaljapin - een kleurrijke Russische operazanger - de liederencyclus Don Quichotte van Ibert horen zingen, met het onvergetelijk mooie Chanson de la mort HT. Ik was zo onder de indruk, dat ik 4 keer naar de voorstelling ben geweest. Lieuwe was een verteller en een zanger, ik kan het niet echt een concert noemen. Jammer, jammer, jammer, Lieuwe heeft er nooit een opname van gemaakt, die voor mensen zoals jij en ik te koop is. Wat zou ik daar graag een CD van gehad hebben. Ik heb heel lang naar de muziek (tot in de leukste platenzaak waar ik ooit geweest ben, in San Francisco) gezocht. Heel veel later wel iets gevonden: er bestaan opnames van Aage Haugland en van José van Dam, mwah! Als je luistert hoor je Auge Haagland.
Wat later leerde ik Bernard Kruysen als zanger kennen. Wat een zanger! Vnl Frans repertoire, daar ga ik nog wel het een en ander over schrijven. Toevallig kwam hij een keer zingen in de Hartebrugkerk in Leiden ter gelegenheid van een of ander zoveeljarig huwelijksfeest. Nou had ik een tijdje in het Hartebrugkoor gezongen en wist daardoor de weg in die kerk. Ik wachtte hem op bij de deur waardoor hij de kerk zou verlaten en heb hem brutaal gevraagd of hij ooit de Don Quichotte van Ibert had gezongen? Ja, dat had hij. En bestond daar een opname van? Ja, die bestond. En zou hij daarvan een cassettebandje van willen maken voor me? dan zou ik hem daarvoor graag betalen. Ja, dat wilde hij wel. 
Het duurde meer dan een jaar, maar uiteindelijk kreeg ik dat bandje. Helaas, de Don Quichotte was nauwelijks om aan te horen. Slechte opname, met een hardhandige begeleider. Ik heb het - per ongeluk? - gewist. Nou was Bernard Kruysen - helaas ook dood, o, wat jammer! - een heel aardige man en die had voor mij dat hele bandje vol gezet met van alles, o.a. die Lettera amorosa en daar krijg je tranen van in je ogen. Afscheidsbrief aan zijn geliefde van een soldaat die naar het front moet. 
Ko heeft me op mijn verjaardag trouwens een keer meegenomen naar een voorstelling van Lieuwe Visser met Jasperina de Jong, 'Lang leve de opera' een musical van Ivo de Wijs en Joop Stokkermans. Lieuwe zong daarin een lied van Annie Schmidt, Stroei-Voei HT  (klein stukje) over een Griek. 

Stroei-voei karakarakios notte kilas stadioelvoei 
Stroei-voei panapanapios notte koelas strilioelvoei 
Vasios vasios doenkakila, patios patios droemladida 
Stroei-voei karakarakios notte kilas stadiolvoei

Veel liedjes van Annie Schmidt zijn super van tekst en geweldig op muziek gezet door Paul Christiaan van Westering. Als ik zangeres was zong ik 'De spin Sebastiaan' als toegift van mijn recital. Of 'Stekelvarkentjes Wiegenlied', 'Diedeltje Dei', 'Zomeravond'. Daar  is iets van te vinden op Youtube, gezongen door Martin Boere, die zichzelf begeleidt op gitaar. Om een indruk te krijgen. Maar met uitzondering van Lieuwe heb ik nooit een zanger van enig kaliber iets dergelijks horen zingen. 
Jasperina de Jong kan trouwens ook erg mooi zingen. Ze heeft ervoor gekozen om cabaretière te worden, maar anders ... Haar meest populaire liedjes zoals 'Roll another one' en 'Dobbe, dobbe, dobbe' vind ik niet zo bie, maar ik ben dol op 'Op een been kun je niet lopen' (heet hier:  dat lied over het hemelbed) en: Ik droomde HT (dat ik in de hemel was), een geweldige vondst. Ijzersterke tekst, mooie rijmen, leuke melodie en heel goed gezongen.

Zingen, ja zingen, dat staat misschien wel bovenaan in de belangstelling. 
Rond mijn 35ste ben ik gaan zingen in het koor van de Petruskerk in Leiden, onder de bekwame leiding van Thijs Kramer. Heerlijk vond ik het. Binnen de kortste keren kende ik de sopraanpartijen van een heel stel missen, Perosi natuurlijk, maar ook Haydn, Bruckner, Mozart en Schubert stonden op het repertoire. Daar kwamen dingen bij die geen onderdeel van de mis waren, zoals het eerder vermelde Laudate Domine van Mozart of b.v. dat heerlijke lied van Kromolicki: Wie wunderherrlich ist dein Name HT voor sopraansolo en koor. Ik heb er NOOIT iets gezongen, dat ik niet geweldig vond.
Ik ging op zangles om beter te kunnen zingen, maar spijtig genoeg ben ik niet begiftigd met een mooie stem. Ik ben behoorlijk muzikaal, ik kan wel wat met een tekst, maar het echt mooie geluid is er niet. In die jaren had ik het thuis moeilijk en o, wat wilde ik graag eens wat belangstelling. Een solo? Belangstelling was er wel van die Thijs en ik kreeg zelfs een solopartij om in te studeren (Schubert, ik kon trefzeker een cis vinden in die dagen, de inzet van het eerste sologedeelte), maar iemand anders zou hem uitvoeren in de nachtmis. Die iemand anders kreeg een keelontsteking, kwam er weer iemand anders en dat was iemand die de partij niet goed kende en mijn partituur moest lenen. Niet zo aardig van Thijs, vond ik. Hij had gelijk wat betreft mijn capaciteiten, maar had het wel vriendelijk kunnen brengen ... conflict! 
Daarna kwamen andere koren. Het Madrigaalkoor, waar we Missa Cathedralis en Maria-antifonen van Strategier, o.a. Regina coeli HT  zongen (opname van dit koor, zelf meegezongen) en dat was verrukkelijk, maar waar de sfeer uiterst onaangenaam was. En het Hartebrugkoor, waar organist Jan Schmitz de dirigent van was. Dat was een lieve man, waarvan ik een keer in de nachtmis Mariënwiegenlied HT van Max Reger mocht zingen. De nu toegevoegde uitvoering vind ik niet mooi, andere zoeken. Gevonden (31/10) in een uitvoering door Elly Ameling. 
En toen ging alles een beetje mis in mijn leven en heb ik me een aantal jaren beperkt tot jaarlijks de Matthäus Passion met Wim de Ru en af en toe iets in zijn projectkoor. Zoals de heerlijke Missa Criolla (met Opus Quatro), het Requiem van Fauré (ook nog 's gezongen met het Leyden English Choir), het beremoeilijke 'Cry of the Earth' van Tony Higgins, waarbij pleegdochter Aniela uit Polen naast me stond, en die verdrongen Paukenmesse. 

Projectkoorwerk is erg leuk: je studeert thuis de muziek in en hebt met de andere zangers, die zich aangemeld hebben, 4 of 5 repetities, dan uitvoering. Wim de Ru is de ideale koordirigent. Altijd goedgehumeurd en vriendelijk. Maar van Thijs - een geniale musicus, mijn favoriete organist, vaak heel aardig, maar soms een rare druif en lastig in de omgang - heb ik erg veel geleerd. O.a. van orgelmuziek houden.  

In het koor hier in Zoeterwoude heb ik ook ooit gezongen, o.a. een leuke mis van Gounod, en  ook nog 's een jaar in een koor in Leiderdorp. Dat was niet gezellig, al zaten er uiteraard ook heel aardige mensen in. Mijn buurmeisje in dat koor, ja, een jaar of 30 jonger dan ik, 40 misschien wel, zat eeuwig met haar rug naar me toe en zei niet eens goeiendag. Wel een keer een stuk uit het Requiem van Rutter in repetitie gehad, wow. 
De dirigent had ook zo zijn uitgesproken voorkeuren onder de zangers, irritant, 'n vervelende man was 't. Hij werd een keer echt woedend, omdat 'Stille Nacht' niet naar zijn zin werd gezongen. We gingen dat N.B. uitvoeren in verpleeghuizen en in winkelcentra of zo - ik geloof dat ik mijn snor gedrukt heb - wat kan 't je schelen. Hij dreigde met opstappen. Er is veel gaande in koren!
De mooiste uitvoering van Stille Nacht ooit was door mijn dochter Anne Claire, toen een jaar of 10, op viool. Ik zat zelf te begeleiden achter een orgeltje. In de Herdertjesmis op 3e kerstdag in de Meerburg, kerk stampvol kinderen, je kon een speld horen vallen. Ko heeft 'n repetitie thuis opgenomen en ...  bewaard. De opname mist het effect van de ruimte en de aanwezigheid van mensen in de kerk en ook de mollige tonen van het begeleidend orgeltje.
Stille Nacht HT .
De opname die ik het mooist vind is een uitvoering door Thea Ekker - van der Pas in een arrangement van en met begeleiding door Joop Stokkermans, in mineur! Stille nacht HT Dat komt vooral omdat ik het ontstaan van de plaat van dichtbij heb meegemaakt en zelfs een liedje heb aangeleverd.  

23 mei Ik kwam als katholiek kind natuurlijk al elke zondag in de kerk. Liever hoogmis met muziek dan 'stille mis'. Daar werd gezongen, Gregoriaans - vond en vind ik tamelijk saai - of iets leuks als Perosi. Wat ontzettend gemeen, dat er voor jongetjes leuke dingen waren weggelegd als zingen in het jongenskoor en misdienaar zijn. Maar het was niet anders. Ik luisterde graag naar missen met jongenskoor en hoorde natuurlijk ook het orgel. Waar ik, op één stuk na, toen nog niet erg goed naar luisterde. Dat ene stuk was van César Franck: Prelude, fuga en variation HT, op Youtube gevonden en hier gespeeld door Petra Veenswijk, vroeger mijn buurmeisje, leuk!
De eyeopener of liever earopener voor orgelmuziek was een plaat die ik van Thijs Kramer (foto) kreeg, een opname van de door hem gespeelde 8ste symfonie HT  van Charles Widor. Wat een heerlijke muziek als je eenmaal over het gevoel van orgel-kerk-saai heen bent. Ik word nog steeds blij bij het begin. De opname zit w.s. vol krassen, want ik heb hem vele, vele malen gedraaid. 
Widor heeft 'n groot aantal symfonieën op zijn naam staan. Er zijn een paar stukken uit diverse werken waar ik echt eindeloos naar kan luisteren, zoals Cantabile HT  uit de 4e. Hier een aandoenlijke opname uit 1927 op His Master's Voice en gespeeld door Guy Weitz. Hij maakt gelukkig wel een beetje tempo. 
Het stuk werd ook gespeeld door Petra Veenswijk bij ons huwelijk en af en toe door Nigel Hutson, vroeger de organist van de Meerbrug hier, als hij zag dat ik in de kerk was. Ik had hem wel eens verteld dat ik er zo dol op was. Aardig toch? 

Ook beeldschoon vind ik een stukje met onduidelijkheid. Allegretto HT  uit de 1ste symfonie gespeeld door ...? Allegretto HT, nog een keer, maar nu gespeeld door Marie Claire Alain en dat zit wonderlijkerwijs behoorlijk anders in elkaar. Ik dacht dat mijn opname van Thijs was, maar die zegt - toen ik hem eens vroeg hoe het kon dat hetzelfde stuk ineens zulke andere onderdelen kan hebben? of een organist vrij was om iets weg te laten of toe te voegen? - dat hij het nooit op de plaat heeft gezet. Het is wat mij betreft door raadselen omgeven en ik zou graag weten hoe het zit. Als wij uit Frankrijk naar Nederland kwamen, waar we de miniCD's hadden, was dit altijd het eerste waar ik naar luisterde. In elk geval wint Thijs het bij mij altijd van Marie Claire Alain wat betreft orgelspelen. 
Kijk nou toch eens wat ik in WIKIPEDIA vind: (23/2/16) 1e versie 1872, als Allegro omgewerkt in 1887,
drie verdere versies, waaronder de laatste (1929)
opnieuw als Allegretto bekend

Heel mooi vind ik ook altijd dit stuk met hobo en orgel. César Franck met Jan Schmitz aan het orgel. Het heet Pièce HT en ik moet tot mijn schande bekennen, dat ik de naam van de hoboïst niet genoteerd heb. Maar internet biedt uitkomst: Hans Roskam was het. 
We gaan nog even verder: Prière à notre Dame HT van Leon Boëllman gespeeld door Thijs Kramer. 
Het meer gewelddadige orgelwerk, tuttiknop uittrekken en gaan met die banaan om het maar eens heel oneerbiedig te zeggen, is wel leuk voor 'n keertje, in een grote oude kerk of zo. Vriend Joop zou het ongetwijfeld 'prachtig' vinden. Toccata van Bach - als je de eerste drie noten A G AAA hoort, weet je al hoe laat het is, of het slot van de 5e symfonie van Widor, ook een Toccata, en nog eentje van Boëllman, dat werk. Ik ben er niet zo gek op; ik houd ook niet van grote bloemen ... Boëllman hoor ik van deze drie het liefst. 

Oplettende lezers weten al waar ik ben blijven steken in smaakontwikkeling: de Franse romantiek ... Zingen, liederen en de Franse romantiek, waar kom je dan terecht? Bij het Requiem van Fauré (later) en liederen van Ravel, Debussy, Fauré en Duparc en dan kun je nooit van je leven om Bernard Kruysen heen. Luister naar Henry Duparcs Phydilé HT: Bernard Kruysen, begeleid door Noel Lee. Als ik dat beluister via een koptelefoon op mijn CD-spelertje dan kom ik met tranen in mijn ogen bij. 
Er is een liedje van Gilbert Bécaud dat er op lijkt: Viens HT . Misschien nog dierbaar vanuit een schreeuwende behoefte aan wat geborgenheid in mijn jonge jaren? Of wellicht de combinatie van jeugdherinneringen en het gezellige samba ritme, want ik ben toevallig ook dol op dansen.
Hoewel Ravel mijn keuze zou zijn als iemand me vroeg: 'Wie is jouw favoriete componist?' - onzinnige vraag trouwens - heb ik niet zo'n binding met zijn liederen. Ik denk, dat ze te moeilijk voor me zijn. Geldt ook voor Debussy. Fauré ligt toch wat makkelijker in het gehoor: En prison HT  gezongen door ... wie anders? En dan Nell HT ook maar.

Ik heb vier uitvoeringen van het Requiem van Fauré. Eentje omdat het Pie Jesu HT  zo fabelachtig wordt gezongen door Elly Ameling, eentje om het Offertorium HT  met 12 keer dezelfde noot, met oplopende spanning gezongen door Dietrich Fisher Diskau. (Voor ons sopranen is het Amen aan het eind van het Offertorium moeilijk: hoog en zacht!) De andere twee heb ik vast ook een of andere reden, moet nog eens luisteren. Gelukkig verveelt het Requiem van Fauré nooit, dus dat is geen straf. De hele uitvoering van de hier gebruikte twee verschillende opnames kun je via Youtube beluisteren. Fauré requiem Ameling c.q. Fischer Diskau, geen probleem. En beter dan mijn bekraste minidisks.
Een helaas overleden vriendin had 9 uitvoeringen van Bach's Hohe Messe en ik ken het werk niet eens ... 

24 mei Ik kom uit een nest waar klassieke muziek de norm was. Mijn moeder was een uitstekend pianiste. Was ze later geboren of was ze geboren in een gezin waar het mogelijk was geweest, dan was ze ongetwijfeld concertpianiste geworden. Of arts. Ze had behalve haar grote muzikale talent ook een prima stel hersens, maar helaas ook een hele serie broers en die kwamen eerst. Broers naar de HBS - geen een die het heeft afgemaakt - zij naar de ULO en dat was al heel wat in begin vorige eeuw. 
Ze kon alles spelen en had een absoluut gehoor. In mijn prilste jaren klonken 's avonds als ik in bed lag etudes van Chopin. In mijn herinnering altijd gekoppeld aan verglijdende lichtplekken van passerende auto's (nog een bijzonderheid in die dagen, begin veertiger jaren) langs de muur van mijn slaapkamer. '

Houd je van Chopin?' kan ik volmondig met 'Ja' beantwoorden, hoewel er een stuk is waar ik de pest aan heb: de treurmars, deel van zijn 2e pianosonate. Er is een prelude die erop lijkt, ook niks. 

Van de etudes is de 'zwarte-toetsen'-etude HT mijn favoriet, Opus 10, nr 5 van de eerste 12. Ik wou dat ik dat kon spelen. Je hoort Stephan Ashkenazy. Ook de 1ste en de 3e  van de postume etudes mag ik graag horen (en proberen). Ik vind alle etudes fijne muziek.



Toevallig las ik vandaag in het boek 'Stalker' van ene Lars Kepler en vertaald uit het Zweeds, iets héél eigenaardigs: Erik, 'n hoofdfiguur uit het boek en psychiater, droomt ervan Chopin kunnen spelen, bespreekt pianoles voor zijn zoon, maar gaat er zelf heen. Hij kan geen noot spelen. De pianolerares vraagt hem naar zijn doel. Chopin dus. OK, zegt ze, we beginnen bij de eerste etude 25. 
Ze vertelt dat het stuk met een es begint en dat dat een verlaagde e is. Dan zegt ze: 'We beginnen met de eerste maat, die uit zes noten bestaat, zes zestienden'. Hallo! Het begint a) met een opmaat. Dan volgt b) de eerste tel van een vierkwartsmaat, opgedeeld in twee triolen van zestienden. Het is een achterlijk moeilijk stuk, dat ik na een jaar of 12 les nog amper kon spelen en daar begint een pianoles mee? Laat me niet lachen! Hieronder zie je de noten van de eerste twee maten.

Pianoles hoorde erbij. Mijn ouders hadden geen dikke portemonnee, zeker vlak na de oorlog niet. Ik kreeg nooit nieuwe kleren (4 oudere zussen!), geen fiets, geen bibliotheekkaart, geen sportclub, wel pianoles. De pianoleraar, Frans Kraneveld, kwam aan huis; van de Hoge Rijndijk, waar hij woonde, vlak bij de Stierenbrug, naar het centrum van Leiden op de fiets, 2,50 per uur kreeg hij! Ik worstelde me door Petri, Clementi en Kuhlau. Probeerde verder van alles, zoals Humoreske van Dvorak of die stervende zwaan. Uit zo'n boek met allerlei populaire stukken, bewerkt (zo nodig) voor piano. 
Mijn moeder kon helaas alleen maar bekritiseren en riep af en toe 'Fis!' of zo uit de keuken. Niet goed voor een kind, alleen maar kritiek. Af en toe een complimentje zou een wereld van verschil hebben gemaakt, maar dat hoorde niet bij de tijdgeest. Nog veel leuker zou het zijn geweest als ze quatre-mains met me gespeeld had. Van Diabelli b.v., hartstikke leuk en fantastisch voor je ontwikkeling, je maatgevoel, je vaardigheid om bij fouten door te spelen e.d. Ik heb het later met mijn eigen dochter met heel veel plezier gedaan.   
Ik heb uiteindelijk wel aardig leren spelen, al ben ik er niet bepaald tevreden over. Ik ben bovendien lui, studeren vind ik niet leuk. Als enig excuus heb ik dat mijn handen klein zijn, ik haal maar nét aan een octaaf. Begeleiden vind ik leuker dan soleren. Als ik alleen speel heb ik mijn handen niet onder controle, tenzij er niemand luistert. 
Mijn oudste broer, Robbert, had het beste muzikale talent. Hij speelde - zonder les - van alles: pianoconcert van Grieg, Rhapsody in Blue van Gerschwin. Van de kleinkinderen van mijn ouders heeft er één het gen van mijn moeder gekregen, Justus, zoon van mijn jongste zus. Zowel zijn moeder als zijn vader zijn erg muzikaal, dus ik kan me vergissen wat het gen betreft. Hij is dirigent, in Nieuw Zeeland. 
Ik had misschien liever viool leren spelen. Heb je maar met één noot tegelijk te maken. Muziek lezen en me een stuk eigen maken kost me nog altijd veel moeite, behalve als het om zingen gaat.

24 mei Onder de douche vanmorgen stond ik mijmeren over de nieuwste trend: - w.s. al een jaar of vijf oud voordat ik het heb opgemerkt! - singer songwriters. 'Schrijft en zingt haar of zijn eigen liedjes en begeleidt zichzelf daarbij' zegt Wikipedia. Wordt er zo eentje aangekondigd in een of ander programma op de TV, neemt er een meisje of een jongeman plaats achter een piano of zet zich op een kruk neer met een levensgrote gitaar en begint te zingen, al dan niet met een goede stem en vaak vang je niet meer op dan een aantal malen 'Baby, baby' want dat schijnt tegenwoordig een essentieel onderdeel te zijn van een liedje. 
Het verschijnsel is natuurlijk al zo oud als de troubadour. Denk eens aan Brassens La première fille HT  of aan Gilbert Bécaud, aan Boudewijn de Groot of Robert Long Iedereen doet 't HT. Groot verschil: liedjes met inhoud, soms maatschappijkritisch, niks te baby, baby en TE VERSTAAN. Misschien is het epitheton singer songwriter niet op hen van toepassing, want ze begeleiden zichzelf niet (altijd). 
Boudewijn de Groot mag ik niet zo. Hij heeft het bij mij verbruid met zijn liedje 'Testament' en het couplet:
En dan heb ik nog een stuk of wat vriendinnen, die welopgevoed en zeer verstandig zijn
En waarmee je dus geen donder kunt beginnen, maar misschien krijgt iemand anders ze wel klein
.
Wat een denigrerende klojo! Ik had het gelijk gehad met hem!   

Ik heb heel wat geluisterd naar 'klassieke' liederen, (net zo'n eigenaardig onderscheid als literatuur versus non-literatuur; wat is er op tegen om het goed of mooi te noemen versus troep?) en m.i. zijn belangrijk: melodie, begeleiding, stem en invoelingsvermogen van de zanger(es) en tenslotte de tekst. Ik moet eerlijk bekennen, dat ook als ik niets weet over de tekst een lied toch geweldig kan vinden. 
Als je zelf iets zingt, solo, moet je heel goed weten wat de inhoud van je tekst is, anders kun je het wel vergeten, zeker als je geen mooie stem hebt om je achter te verbergen. Een enkele keer heb ik het verzoek gekregen om iets te zingen. Onze Poolse pleegdochter b.v. wilde dat ik bij haar huwelijk het Ave Maria van Schubert zong. Nee dus. In de eerste plaats ver boven mijn kunnen en doorslaggevend: rare tekst.
Ave maria, Jungfrau mild.
Erhöre einer Jungfrau flehen  
Aus diesen Felsen starr und wild
etc 
Ik krijg gelijk al de kriebels van die kale, woeste rotsen in een Ave Maria en kon er niet achter staan. Ik had graag het  Ave maria van César Franck gezongen, maar dat is moeilijk en bovendien net iets te hoog voor mij. Om het goed te kunnen zingen heb je behalve een mooie, dunne stem (geen vibrato, maar zo'n stem als Olivia Newton John b.v. of Emma Kirkby) een bereik tot bijna de hoge c nodig, want je moet voluit een hoge a zingen die alle aandacht krijgt. Ik kwam vroeger tot de b in een loopje en kon de g eronder goed zingen. Inmiddels ben ik wegens hoge leeftijd nog een beetje gezakt en moet af en toe playbacken als ik Matthäus zing!
Mijn vorige opname van Ave Maria HT van César Franck is vervangen door de uitvoering door Winnifred, die het zong voor Ko en mij bij ons huwelijk. De opname is bij onze huwelijksdienst in de Meerburgkerk in Zoeterwoude gemaakt en zeker niet optimaal, maar uiterst dierbaar. Winnifred, van wie ik niet meer de achternaam weet, ai! wordt begeleid door Petra Veenswijk. M.i. het mooiste Ave Maria, dat ik ken, maar je hoort het nooit. Raar hoor! 
Bij het huwelijk van Aniela deed ik uiteindelijk het Ave Verum van Mozart, met Ko achter het krakkemikkige orgel. Ik heb me laten vertellen, dat de vader van Aniela in tranen was, maar er is niet bij verteld waarom!!! 

Bij een doop heb ik een keer het laatste couplet van een kerstlied van Hector Berlioz gezongen met een toepasselijke tekst. 
Cher enfant, Dieu te bénisse
Dieu vous bénisse, heureux époux
Que jamais de l'injustice
Vous ne puissiez sentir les coups
Qu'un bon ange vous avertisse
Des dangers planant sur vous
(Lief kind, dat God je moge zegenen, evenals jullie, gelukkige ouders. Dat jullie nooit geslagen mogen worden door onrecht en dat een goede engel jullie moge waarschuwen voor gevaar in de buurt. Vrij vertaald).

Er zat een hele lage b in de melodie, die me veel zorgen baarde! Adieu des Bergers HT. Leuk hè, dat begin? Ik heb alleen het laatste couplet opgenomen en dat wordt gezongen door Renée Fleming.

Trouwens net zo'n begin - je hoort het helaas niet zo goed - bij mijn lievelingskerstlied Transeamus HT van Hubert Cuyper, maar volgens de boeken oorspronkelijk uit Silezië, waar dat ook mag zijn. Je wordt al blij bij de eerste noten. Die moeten lekker hard! Het was, misschien is, de traditionele toegift na de gezongen missen met Kertsmis in de Petruskerk. Elke kerk had of heeft misschien nog steeds zijn eigen toegift, hier in de Meerburg 'Ere zij God', en in de Hartebrug was het 'Noël'.

25 mei Vanmorgen werd ik wakker met de melodie waarmee Susan Boyle in een klap wereldberoemd werd bij Britain's got talent. Wat een geluid uit zo'n onogelijk wijffie! Ko zegt dat het 'I dreamt a dream' heet en dat het uit Les Miserables komt. Grappig: ik stond ermee op, twee uur later kruipt Ko achter de piano en begint met ermee.
Ik weet nauwelijks iets van wat lichte muziek heet, of popmuziek. Ik weet dat er bovenaan hitlijsten met wel duizend of tweeduizend 'nummers' altijd Hotel California staat of Bohemian Rhapsody en ik kan ze geen van beide in mijn hoofd tevoorschijn halen. Op een dag was ik bij mijn vriendin Joke toen de uitzending van de 2000 toppers aan het eind van het jaar aan de gang was. Bij haar was haar dochter Resi. Die vertelde ons dat zij ongeveer alle nummers van die lijst kende. Sodeju! Ik kom nog niet aan 25.
Ko is veel beter op de hoogte. Hij houdt meer van pop en jazz en zo en speelt dat ook bij voorkeur. Liefst van zijn iPad en die heeft hij, om mij te plezieren, in een ander hoesje gestoken. De eerste was vuilrood en ik kon het niet verdragen dat die op onze elegante piano stond. Ko is een handige pianist, een foutje kan hem niet van de wijs brengen (letterlijk) en soms vindt hij een rust maar overbodige onzin. Maar hij gaat zitten en hij speelt en hij heeft lang niet altijd iets met noten op de standaard van de piano nodig. Ik wil iets eindeloos studeren en bij voorkeur als er verder niemand thuis is en dat is maar heel af en toe. Ik kan nog geen 'Lang zal ze leven' spelen zonder bladmuziek voor mijn neus.

Ik was al 16, denk ik, toen ik met lichte muziek kennis maakte. Ik kwam in een feestklas terecht, kreeg dansles en hoorde van 'When the saints'. Dixieland was populair op schoolfeesten en thuis mocht ik zowaar op vrijdagavond naar 'Heet van de matrijs' luisteren. Maar het is tussen mij en lichte muziek nooit helemaal goed gekomen.
Toch zijn er van allerlei nummers - wat een vreselijk woord, maar 'stukken' is zo zwaar - die mij enorm kunnen bekoren. Met stip op nr 1: When I fall in love HT van Nat King Cole, waar ik het nog steeds niet droog bij houd als het onverwachts langskomt. Jeugdsentiment. Maar ik word ook stil van Fragile HT van Sting en Fields of gold HT van hem mag ik ook graag horen. De mooiste muziek voor een rumba. 
Van That's right HT Billy Preston kreeg ik ooit een CD'tje van van een leerling en ik word altijd vrolijk van. Ik wou, dat ik tegen de leerling in kwestie nog 's dank-je-wel kon zeggen, maar ik ben haar naam vergeten.

Soms is het vreemd als ik op het gebied van lichte muziek ergens voor val. Heel lang geleden was er, ik meen een Engelse, zangeres 'n tijdje populair met I want to go like Elijah HT  Ze heet Chi Coltrane.  Dat was toen ik nog in Oegstgeest woonde, minstens 40 jaar geleden. 
Een paar maanden geleden was zij op de TV in een of ander programma te horen. Ik kon het niet zien, want ik zat een legpuzzel te maken, maar riep meteen: 'Hé, dat is Chi Coltrane!' 
Dat lied mogen ze spelen als ik dood in mijn kist weggedragen word. Lekker hard, als het kan. Het lijkt me trouwens dat ze zingt: I want to go like Elizah ...

Nog iets wat ik geweldig vind: Ray Charles  I can't stop loving you HT.

Genoeg pop maar weer. 
Ko zit regelmatig dingen voor dit project uit te zoeken aan mijn computer en kan ik er even niet bij. Het is ook onaangenaam koud, dit hele voorjaar al, zodat de tuin geen optie is. Maar ik heb nog een ander karwei, dat geklaard moet worden. 
Mijn jongste zus, Trees, moeder van Justus dirigent, is helemaal in de muziek. Ze is een amateur van hoog niveau. Viool en altviool en ik geloof ook nog klarinet. We hebben afgesproken, dat we samen de Sonate voor arpeggione HT van Schubert gaan spelen. Een arpeggione is een of ander oud strijkinstrument (je kunt 't opzoeken op internet), maar meestal wordt dit stuk uitgevoerd door een cellist, begeleid door piano. Zeer de moeite waard, alle drie de delen. 
Nu had ik vroeger, toen ik vaak alleen thuis was, altijd de concertzender aan, dan hoorde je nog 's iets nieuws. Op een dag kwam deze sonate langs, maar subtiel anders en wonderschoon. Ik ben gestopt met wat ik ook aan het doen was en ben op de bank gaan zitten luisteren. Gespeeld door Yuri Bashmet op altviool en dat krijg je te horen als je gaat luisteren via het blauwe knopje. Het moet echt lang geleden zijn, want het was het roze bankje nog, niet de turquoise  bank die we later hadden.
Ik ben dus nu de pianopartij aan het studeren en dat valt niet mee. Het beeldschone middengedeelte is goed te doen. In het eerste deel zit een akkoord dat ik niet kan behappen, aan het begin van de herhaling in het eerste deel. Links c-e-g-c, OK, rechts bes-e-g-c en die afstand haal ik niet. Moet ik een deel van links combineren van rechts, anders gaat het effect van die bes verloren! Het 3e deel is, zoals de meeste 3e delen van een sonate of een concert vrij snel, dat wordt w.s. tobben!
Ik heb nooit veel Schubert gespeeld, kan me ook niet echt veel schelen, maar de 3e pianosonate HT  664, speelde mijn moeder vaak. Lieflijke muziek. Gespeeld door Svjatoslav Richter, met nogal wat gehoest erbij ...
De mis in G majeur opus 167 heb ik dus met het Petruskoor gezongen, mooie mis hoor, daar niet van, heeft een beetje azijnsmaakje voor mij persoonlijk. De eerste inzet van de sopraan soliste begint dus met een cis. Ik heb hem nog steeds, als ik aan die mis denk en dat zonder absoluut gehoor.

Schubert heeft talloze liederen gecomponeerd, meer dan voortreffelijk vertolkt door Dietrich Frischer Diskau. Mijn vader zong er een aantal van als hij de afwas deed, Der Leiermann HT een zeer droevig lied uit de cyclus 'Winterreise',  was een favoriet van hem. Met Gute Nacht HT  ook uit Winterreise, hebben Koot en Bie een heerlijke parodie op een Masterclass gemaakt (daar komt Lieuwe ook nog in voor *) en ik ben dol op Trockne Blumen HT uit Die schöne Müllerin en nu eens niet door FD, maar door Roman Trekel, waar ik nog nooit van gehoord had. Beetje traag naar mijn smaak, maar FD gaat ook langzaam. Ietsje sneller gemaakt in een speciaal programma, maar daar ging de hele muziek een beetje omhoog ...
Ik vind het altijd leuk, iets dat in mineur begint en in majeur eindigt. Ko zegt net dat met 'I dreamt a dream', waar ik vandaag mee begon, dat ook het geval is. 

*) Lieuwe leek op de David van Michelangelo. Reïncarnatie?

26 mei Vandaag heeft Ko me geleerd hoe ik bestanden kan importeren die van CD's afkomstig zijn. Van miniCD is moeilijker en Youtube filmpjes heb ik ook nog niet gehad. 
Vervolgens heb ik instructies gekregen van hoe een fragment van een Youtube filmpje in te korten en op het juiste moment laten beginnen. Bewerkelijk en ik zal flink moeten oefenen, maar al toegepast op het kerstlied van Berlioz. En nu even de tuin in, misschien komt de muziek dan vanzelf. 
Daar is er al iets; nogmaals Schubert. 
Toen onze plannen om in een ander land te gaan wonen vastere vormen aan gingen nemen moest er van alles geregeld worden. Een van de projecten was het bewaren van de muziek. We hadden een flinke hoeveelheid LP's. Waarvan we de muziek meestal graag wilden bewaren, maar er kon ook wel wat weg. Al die LP's meeverhuizen zagen we niet zitten.
Iets voor het begin van deze eeuw maakte de miniCD zijn opmars, maar het is nooit echts iets geworden. Vreemd, want je kon er dingen opzetten, maar je kon ze ook weer wissen en ze waren gebruiksvriendelijker dan cassettebandjes. Wij hebben ons er een apparaat voor aangeschaft en een voorraad schijfjes en ik ben begonnen met opnemen. Er ging natuurlijk regelmatig iets mis en vooral de administratie laat veel te wensen over. Ik heb titels en nummers in een dik schrift gezet, wel eens iets vergeten op te schrijven, iets te kort opgenomen, het staartje van iets gemist etc. Maar we hebben een bak vol van die kleine schijfjes en er staat van alles op, vaak vol krassen, want van de LP's had ik er een massa grijs gedraaid! Het was in ieder geval máánden werk!
MiniCD nr 1 begint met een deel uit een kwintet, opus 163D, van Schubert en wel het adagio HT. Er zit een fikse tik in en ik weet nu nog niet hoe het moet met die mini's. Daarom is deze opname van een uitvoering met Isaac Stern. Ik vind de uitvoering op de mini mooier of ik ben er meer aan gehecht, want we hebben het ooit gebruikt als achtergrond bij de film die we maakten tijdens onze eerste gezamenlijke reis naar Oost-Afrika. Misschien vervang ik het nog 'n keer. Luister en geniet, het is een fantastisch mooi stukje muziek.

27 mei Fluitje, had ik vast opgeschreven voor vandaag. Dat fluitje komt uit een Surinaams liedje, BB met R HT, Max Woisky. Ik geef toe: het is geen ijzersterke tekst, maar dat fluitje! Wow! 
Ik heb net bij mijn CD's gekeken: geen enkele met fluitmuziek. Toch niet zo, dat ik er niet van houd. Het allereerst denk ik aan Siciliënne HT van Fauré, liefst met gitaar en gespeeld door Rampal. 's Kijken of ik wat kan vinden. 
Niet met Rampal, maar op een LP uit het grijs verleden van mijn jonge jaren: met Laurindo Almeida en de fluitist is Martin Ruderman. 

Op de mini's heb ik zeker fluit- en harpconcert van Mozart en Naudot met Rampal. Later dan maar. 

Ik bleef in de 5e klas van het gymnasium zitten. Mijn vader was woest, maar voor mij zouden de gevolgen verstrekkend zijn, want ik kwam terecht in een feestklas! En van mijn moeder mocht ik op dansles. Te gek! Ik heb twee jaar lang genoten.
In de nieuwe klas was er elke 2 weken wel ergens een feestje, zelfs af en toe bij ons thuis. Dansen! Feline Stomp HT van Humphrey Littleton was een zeer geliefd nummer en ik vond het nog op Youtube ook. In geen 60 jaar gehoord!!! Er kwam een washboard aan te pas, dat was er bijzonder aan. Zoveel jaren later kan ik 't nog steeds niet horen, dat washboard, en ik kan het ook niet zo heel geweldig vinden en bovendien te lang, maar wel heel dierbaar en je kunt er lekker op dansen. Lievelingsnummer van mijn toenmalig goede vriendin Myrna.
Na de middelbare school kwam de universiteit, niet leuk: noch studeren, noch het studentenleven. Ook de feesten vond ik meestal niet leuk, maar toevallig kwam ik (met Myrna) eens terecht op een feest voor buitenlandse studenten. Veel Surinamers en Antillianen en dat was ongelofelijk gezellig. Het waren vooral jongens die in Nederland kwamen studeren en er heerste een gebrek aan meisjes. Die waren daardoor buitengewoon welkom. Dat was al heel prettig, want ik had nul sexappeal en zat vaak aan de kant. Maar hier kon je tot 's morgens 6 uur non-stop dansen als je zin had. En dat niet alleen: die jongens waren zeer hoffelijk en dat kon je van een doorsnee corpsbal vaak niet zeggen. (Ik was eens uit naar een feest ergens buiten de stad met ene Lex F. en toen het afgelopen was en we buiten stonden, ik in mijn avondjurk, 's morgens een uur of 5, zei hij doodleuk: 'Ik ga naar huis, want ik heb morgen een tentamen'.) 
Met de Surinamers en Antillianen kwam hun muziek, meringues vooral, maar ook leuke andere dingen. Luisteren naar Pianomeringue HT  van Damiron, waar ik misschien wel honderd keer op gedanst heb. Verveelt nooit. Maar ook b.v. de Venezuelaanse Raquel Conzález, die zichzelf begeleidt op harp, ai, mooi! Querer traidor HT  Hier werd ook op gedanst, een wals, iets tussen Engelse en Weense wals in. Ik ben nog altijd op zoek naar een liedje van Rudy Plaate, in dat walstempo. 'Despues die hopi aña die ausentia ta? volve back bin tormenta mi amor'. *) Volgens mij is dat ongeveer de tekst, maar het Papiamentu zal wel niet helemaal correct zijn. Ik heb sindsdien altijd veel van Zuid Amerikaanse muziek gehouden.
*) Deze tekst is, denk ik, van een jaar of 7 geleden en vorige week - we schijven december 2021 - heb k het gevonden. Het heet Dushi tera di Korsou en je kunt het beluisteren onderaan blz 10 van dit blog.

Toen ik 21 werd kreeg ik van mijn peetoom, oom Leo, het vorstelijk bedrag van 25 gulden als afsluiting van het peet-parcours. Daar heb ik mijn eerste LP van gekocht, pianoconcerten van Ravel, uitgevoerd door Daniël Wayenberg. Het concert voor de linkerhand, gecomponeerd voor een vriend van Ravel, die in de oorlog zijn rechterhand was kwijtgeraakt, kan ik zeker waarderen, maar de voorkeur gaat uit naar het concert in G. Ik zou er zonder moeite elke dag naar kunnen luisteren. Ik heb de plaat letterlijk grijs gedraaid, opnieuw gekocht, veel later kwijtgeraakt - door de Biafra-oorlog - in Nigeria, altijd jammer gevonden en onlangs teruggevonden op Youtube.
Het wordt op het filmpje gespeeld door Martha Argerich.

Het concert begint met een 'zweepslag'. Daar wordt geen zweep voor gebruikt, maar een soort megaklepper en dat kun je zien helemaal aan het begin. 

28 mei Vandaag is het is de verjaardag van Thijs Kramer. Waarom weet ik dat nou? Ten eerste omdat ik regelmatig volkomen overbodige dingen onthoud, maar vooral omdat Thijs precies één dag jonger bleek te zijn dan mijn oude vriend Doove. Doove heette eigenlijk Kees Doove, maar werd altijd Doove genoemd. Hij was 'n soort van tweede broer naast mijn broer Kees (mijn echte 2e broer Robbert was 10 jaar ouder). Doove is al járen dood, helaas. Ik heb 'n (zijn) leven lang heel veel lol met hem gehad. Doove was van dansen - dat hebben we heel wat keren samen gedaan - maar niet van de muziek. 
Thijs dus. Ik kies nog een stuk uit de symfonie nr 8 van Widor die ik ooit van hem kreeg: vol ruis, tikjes en krassen, want de plaat is veelvuldig beluisterd en is de bron van mijn liefde voor orgel. Widor, moderato cantabile symf. 8 HT En gefeliciteerd, Thijs!

Oude muziek is eigenlijk niks voor mij. Maar mijn vriend Lex is er dol op. Toen ik hem leerde kennen, 'n jaar of 35 geleden, 'n buitengewoon aantrekkelijke, erudiete en veelzijdige jongeman waar ik gelijk voor viel, bleek hij ook nog heel goed gitaar te spelen, 100 extra bonuspunten! Zijn favoriete stuk was indertijd een fuga HT van Bach, de helft (er hoort een prelude voor) van opus 539. Hij speelde het op zijn gitaar; op Youtube kan ik het vinden voor orgel, piano, harp en zelfs accordeon, maar niet op gitaar. En ik was al bezig met orgel, dus dat gaat het worden. Het wordt gespeeld door de 'legendary organist Melinda Kistétényi', nog nooit van gehoord en het is een meneer.
Lex stuurde me n.a.v. deze site en dit stuk, een versie op luit. Nogmaals de fuga HT, nu op barokluit gespeeld door Konrad Junghänel. Lex speelde het indertijd mooier, maar misschien ben ik bevooroordeeld.
Ik dwaal even af naar de gitaar, want vóór Lex was ik al van de gitaar. Mijn eerste LP met gitaar was van Laurindo Almeida. Daar stond een beeldschoon stukje op: Para Niñar HT. Het wordt gezongen door Sally Terri, van de componist ben ik niet helemaal zeker: Paulino Barroso? Jaren 60. Ik ben mijn toenmalige platencollectie kwijtgeraakt in Nigeria, toen we overhaast moesten vertrekken, i.v.m  de Biafra-oorlog. Deze plaat staat toevallig en gelukkig op Youtube, zonder nadere specificaties. Je kunt alleen met enige moeite de namen van de solisten lezen.  
Stukje gitaar: Sevilla HT van Albeniz gespeeld door Jason Vieaux

Van Lex, ook een goede fotograaf, deze foto van de verzameling bijzondere snaarinstrumenten van hem en zijn vrouw:
Op de voorgrond:
Spaanse barok gitaar  
Dan:
7 snarige basgamba (Italiaans) Selles barokgitaar, 
renaissance gitaar, 
theorbe of chitarrone
renaissance gitaar
archiliuto of aartsluit
Aan de muur:
violone, 
6 snarige basviola da gamba (Engeland) 
altgamba 
gamba?
romantische gitaar 

Woorden als 7 snarig, basgamba of bas-gamba staan niet in van Dale. Goed gespeld? 

Over oude muziek heb ik de hele dag lopen denken en, met uitzondering van Lettera amorosa van Monteverdi, is er niks ouds waar ik warm voor loop. Ik heb een blauwe maandag altblokfluit gespeeld en ben afgeknapt op het soort muziek dat erbij hoorde. Wonderlijk, want muziek spelen is wat anders dan er naar luisteren. Gregoriaans zingen is best leuk, ernaar luisteren tamelijk vervelend. Vind ik dan. Anderen zullen daar w.s. heel anders over denken.
Monteverdi was al dood toen Bach en Vivaldi geboren werden en mijn belangstelling begint ongeveer bij Bach en tijdgenoten. 
Bach. Matthäus Passion. Heerlijk om te zingen, maar niet alles, wat mij betreft; ik houd niet van het koraal voor de pauze 'O Mensch' en ook niet van 'O Haupt voll Blut etc' - o jé, dat mag je nauwelijks hardop zeggen - en ik luister niet graag naar de begeleiding van de aria 'Geduld'. Maar al mijn nekharen gaan overeind bij de inzet van 'Aus Liebe' en als ik in het koor stil zit te luisteren naar 'Erbarme dich' zie ik dat mijn buurvrouwen ook problemen hebben. 
Het lekkerst zingt het Donner und Wetter stuk en 'Sein Blut' mag er ook wezen. Het liefst zou ik 'm uit mijn hoofd meezingen, maar wij, gekleed in lang zwart met boven iets van wit, geen grote sieraden, moeten het boek, met zwarte kaft, in onze handen houden. Dit jaar was mijn nummer in de rij om naar binnen te lopen 77. Op leeftijd? 
Gek genoeg ben ik ook niet zo dol op het slotkoraal. Geef mij maar het slot van de Johannes, Ruht wohl HT  en dan komt er nog een soort van bedank-koraal Ach Herr, lass dein lieb Engelein HT achteraan. 
De Lukas Passion mag er ook wezen, maar je hoort er nooit iemand over. Nr 7, o wat een mooi koraal, Stille, stille HT met deels koor, deels jongetje-solist. Ik ben echter niet zo gecharmeerd van het slot. Lukas eindigt met een aria 'Lass mich ihn nur noch einmal küssen' en ik heb steeds verstaan - niet goed opgelet - 'Lass mich dein Mund noch einmal küssen'. Ik vind het nooit prettig om b.v. een moeder een kind op de mond te zien kussen, als: dat hoort bij een lijfelijke liefdesrelatie. Ik vind het geen prettige aria en zal niet van mening veranderen met de werkelijke tekst. Dan komt er nog een stukje evangelist van een halve minuut een een 'gewoon' koraal, als twee coupletten van vier regels. Geen mooi afsluitend slotkoor. 
Markus vind ik wat minder. Het Kruidvat heeft ze ooit alle vier in een doos aangeboden voor drie keer niks. Leve het Kruidvat.

29 mei Met Har deelde ik dik 50 jaar geleden de liefde, o.a. voor muziek ... Hij was een liefhebber van opera en adoreerde Callas. Een bijzonder mens, die Callas, maar wat het meeste indruk op mij gemaakt heeft is dat zij in twee dagen een libretto leerde, muziek plus tekst. Moet je toch echt een genie zijn. Toen ik gisteren zocht naar een vertolking van Pace, Pace HT uit 'La Forza del destino' van Verdi vond ik evenwel de vertolking van Gré Brouwenstein mooier dan die van Callas. Als Har dit ooit leest gaat hij compleet over zijn nek, maar hij heeft geen computer, geloof ik.
Ik heb zeker geen hekel aan opera, maar zit niet elk jaar zorgvuldig de programma's te bestuderen om te kijken om te weten wat waar gebracht gaat worden. Ik heb me ooit prima geamuseerd bij 'De liefde voor de drie sinaasappels' van Prokofiev. Dat werd in het Nederlands gezongen en er kwam een heks op rolschaatsen in voor. De muziek was ook gezellig. Ik was in mijn eentje; heb een stel opera's gezien/beluisterd in mijn eentje: MacBeth en iets Slavisch, ah! daar is ie: Rusalka, Dvorak,  iets met veel water, maar het maakte allemaal niet veel indruk en nu weet ik niet eens meer waarom ik ernaartoe ging. Bij eentje van Mozart, Nozze di Figaro geloof ik, viel ik steeds in slaap, zoals al eens eerder gemeld. Ik val ook altijd bij thrillers in slaap, het zegt niets over het gebodene!
Ik zou graag eens naar Madame Butterfly gaan, Puccini is een componist van mooie melodieën en het verhaal is acceptabel, maar ik heb nooit actief gezocht naar mogelijkheden. Wel ooit, eind vijftiger jaren? in den Haag een prachtige film ervan gezien, maar over die film heb ik nooit meer iets kunnen vinden. Iedereen kwam met betraande ogen uit de bioscoop. 
Later: ik heb de film met behulp van het filmmuseum in Amsterdam gevonden, gekocht - via internet - in Spanje als DVD en vind hem nog even prachtig als ooit. Ik heb intussen, het is nu februari 2016, de opera ook live gezien!

Met Ko ging ik 'n keer naar Aïda in de Arena in Amsterdam en dat was tamelijk waardeloos, met een ballet van grote klungeligheid. Vroeger eindigden de Scratchdagen in Leiden (februari) met zondag operadag Verdi en dat was hartstikke leuk. In het Italiaans zingen was trouwens onverwacht moeilijk! De uitsmijter was de triomfmars uit Aïda. Lekker met al die trompetten en dat stomme balletstuk lieten ze eruit. 
Met mijn zussen was ik ooit in een uitvoering van Ariadne auf Naxos van Richard Strauss. Daar kwam toch een aria in voor, wow! die van Zerbinetta HT. De coloratuursopraan die dat zingt moet goed een hoge e kunnen zingen en dat doet Sylvia Geszty in deze opname. En hoe mooi! Let wel, hij duurt bijna een kwartier. Net genoeg voor de rit van Zoeterwoude naar mijn school in Zoetermeer! Tussen opera en mij ging het beter dan tussen oude muziek en mij, maar erg hartelijk is de verhouding nooit geworden. 

Richard Strauss heeft, behalve opera, onwijs mooie liederen geschreven. Via Thea Ekker, die me zangles gaf, kwam ik bij de 'Vrienden van het lied' terecht - bestaat nog altijd - en bij allerlei concerten en concertjes waar liederen gezongen werden. In den Haag hoorde ik Traum durch die Dämmerung HT voor het eerst, gezongen door Lieuwe Visser en ik hield het niet droog. Deze uitvoering is door Fischer Diskau.
Mijn vader had in zijn laatste jaren de aardige gewoonte om ons kinderen jaarlijks een flink bedrag cadeau te doen. Ik had het nergens voor nodig eigenlijk, maar ik wilde er best iets leuks mee doen. Samen met Har heb ik ooit aan Lieuwe voorgesteld om dit lied op onze kosten op een plaat te zetten en afgezien van die Traum kon hij dan wat ons betrof, zelf bepalen wat er verder op kwam. Met Rudolf Jansen, zijn geweldige begeleider. We spraken er uitgebreid over in Americain in Amsterdam. Maar er is nooit wat van terecht gekomen. Misschien was het voor beide heren te veel gedoe. Mijn helft van het (behoorlijk wat) geld is later naar het olifantenproject van Douglas Hamilton gegaan ... En nu is er amper iets van Lieuwe op de plaat, of nu CD, die waren er toen nog niet eens, te vinden. Sufferds! Of misschien vonden ze een stel mecenassen eng.
Ständchen HT, ook FD, ook mooi. 

De Bolero van Ravel is m.i. een erotisch stuk, net als trouwens dat beroemde stuk van Bach, Cello suite nr 1 Prelude HT  met Yo Yo Ma en dat helaas 'n tijdje werd gebruikt in een TV-reclame voor kunstgebitten voor honden, zodat je daar nu steeds aan moet denken als je het hoort.

Ik heb wel eens gehoord, dat Ravel het gecomponeerd heeft voor een dame die heel veel geld had en bleef zeuren om een compositie speciaal voor haar. Hij zou zich er met een Jantje-van-leiden vanaf gemaakt hebben door steeds hetzelfde thema te herhalen en is met het stuk op de lijst van Muziek-voor-miljoenen terechtgekomen, haha. Ik ben dol op Ravel, maar eens in de drie jaar Bolero is wat mij betreft genoeg. Erotiek is niet aan mij besteed en ik ben er gelukkig te oud voor. Elke dag drie keer Menuet HT uit Tombeau de Couperin daarentegen is welkom! Het is een opname uit 1940, maar Robert Casadesus speelt het en wie kan het beter? Martha Argerich misschien. 

30 mei Nog maar een jaar of 16 was ik en het werd me al pijnlijk duidelijk, dat ik geen sexappeal had. Muurbloempjesyndroom. Maar muggen en ander stekend gedierte vinden mij helemaal te gek!! Een bloeddorstig exemplaar, dat na twee inslagen nog meer van mij wilde moest het met haar dood bekopen, maar na de jacht belemmerden hysterische duiven buiten en een hoorbaar slapende echtgenoot naast me een vervolg op de nachtrust. Zo zit ik al voor 7 uur 's morgens aan de computer.
Vriendin Joke kwam gisteren even langs en bracht het gesprek op de pianist Lang Lang. Die was de avond tevoren op de Nederlandse TV geweest. Wij hadden dat gemist, maar handige Ko vond het optreden al snel via 'Uitzending gemist'. Een interessante man, Lang Lang, vol charisma, vaardigheid, bevlogenheid en energie. Vandaag de dag de toppianist van de wereld, vond men. Hmmm ...
Aantrekkelijke kerel, zeker weten. Energiek: de ene dag reist hij, de volgende treedt hij op. Bevlogen: experimenteert met van alles. Hij deed het o.a. met een meneer die een erhu bepeelde, een 2-snarig Chinees strijkinstrument. Virtuoos, allebei, maar geen muziek waar je langer dan een paar minuten naar kunt luisteren - ik tenminste niet - iets langer als je ook kunt kijken. Ko heeft een videofilmpje en zal dat nog wat inkorten.

Tot op de dag van heden, 16 oktober, is het niet gelukt om dat filmpje hierop te krijgen. Ko heeft altijd andere dingen te doen en ik krijg het niet gedaan. Maar wie weet gaat het nog eens lukken. En je kunt het altijd zelf opzoeken op You Tube, maar hier een ingekorte versie om een idee te krijgen HT

Leuk was een optreden met 101 kinderen op piano. Een jongen heette Long Long. Helaas speelden ze die verrekte Turkse mars van Mozart. Lang Lang soleerde trouwens veel met Mozart en ik heb niks met de pianomuziek van Mozart. Vaak lekker om te spelen en m.i. saai om naar te luisteren. De 3e pianosonate vind ik wel gezellig.

Wibi Soerjadi speelt vaak Liszt en op Gnomenreigen HT na - dat is een sprookjesachtig stuk, dat ik Wibi helaas nog nooit heb horen spelen (mijn moeder wel) - kan Liszt me ook al niet bekoren. (Vandaag, oktober 2019, heb ik de opname vervangen door eentje die gespeeld wordt door Adam Gyorgy. Ik vond de eerder gekozen uitvoering te snel gespeeld, en bovendien had ik de pianist niet vermeld en dat kan niet eigenlijk!) Gnomenreigen op zijn beurt doet me altijd denken aan Mountaindance HT, een compositie van David Grusin. (Begint zachtjes!) Ik kreeg het van dochter Tinka, die dacht dat het wel iets voor mij zou zijn en ze had helemaal gelijk. De muziek van de film On Golden Pond is, dacht ik ook van Grusin, je herkent het als je deze Mountaindance tot je hebt genomen.
Beethoven, daar ben ik ook al geen fan van, althans niet van zijn pianosolomuziek, op één deel van een sonate HT na, opus 31, gespeeld door Valentina Lisitsa. Ko zegt dat het een hoog Für-Elise-gehalte heeft. Oei! Für Elise was een van de drie pianodingen die ik mijn kinderen verbood te spelen. De andere twee zijn de vlooienmars en Greensleeves. O, wat heb ik daar een hekel aan. Nr 4 zou die Turkse dinges van Mozart zijn ...
Verreweg het meeste van het pianowerk van Mozart, Beethoven en Liszt ken ik trouwens niet. 

Twee hedendaagse pianisten vind ik super: Krystian Zimerman, die Chopin speelt als geen ander. Luister naar Ballade nr 1 HT. Zimerman, een Pool, heeft problemen met de Amerikanen, lees ik in Wikipedia. Hij hield niet van Bush en had iets tegen antiraketschilden die in Polen moesten komen. Kwam later weer goed, maar na nine-eleven toen hij met zijn Steinway een optreden kwam verzorgen in Amerika, liet de douane de Steinway vernietigen, omdat de vleugel een chemisch luchtje had. Barbaars! Ik dacht NB dat Zimerman een Amerikaan was! Ko trouwens ook. Ik heb de vier Ballades twee keer beluisterd om mijn keus te maken, maar kon niet kiezen, allemaal even mooi.
De pianoconcerten van Chopin hoort vast wel bij muziek-voor-miljoenen, wel heel terecht. Ik houd het meest van het tweede, vooral het laatste deel, erg vrolijk. Zimerman speelt ze allebei. Helaas heb ik nooit een opname van de etudes door hem gespeeld kunnen vinden.
De pianiste Martha Argerich is de andere: een leuk, wat woest type met lang grijs haar - zie bij pianoconcert van Ravel, 27 mei -  ik heb haar met Bach leren kennen. Ik heb gezocht naar een uitvoering door haar van de schattige prelude 13 HT. Niet gevonden, deze uitvoering is door Gulda. Een tweede uitvoering op gitaar HT  (uit het Das Wohltemperierte Klavier)  
Ik hoor het graag (bijna) zonder pedaal, pianomuziek van Bach. Ooit had ik een uitvoering van het Italiaans concert HT,  wonderlijke naam, er komt geen orkest aan te pas en doet meer aan een sonate denken, maar dat heb ik niet bedacht. Het stond lang geleden op een 25 cm plaat. Achtergebleven in Nigeria. De vervanger die ik sindsdien heb is zonder pedaal, maar de pianist(e) gaat ergens ineens sneller spelen en daar blijf ik me aan ergeren. Ik moet op zoek naar een pedaal- en versnellingsloze uitvoering. Gevonden en het wordt gespeeld door Alicia de Larocha, een Spaanse pianiste, waar mijn moeder veel bewondering voor had.

31 mei Ik luister meestal  niet graag naar bewerkingen van geliefde muziek. Deze week hoorde ik iets dat Louis van Dijk had gedaan met het Requiem van Fauré, heiligschennis. Het staat in mijn eigen top tien, dat requiem. De Fransman Jacques Loussier heeft o.a. Bachs Italiaans concert HT waar ik het gisteren over had, verjazzd, als je dat kunt zeggen, en dat kan ik nou wel weer waarderen. 

Met plezier heb ik weet ik hoe lang voor de klas gestaan, maar mijn leukste baantje was in de platenzaak van Nic de Tombe in Leiden, zestiger jaren. Een tijd van veel ontdekken en er was een meneer, die alles kocht wat ik hem aanraadde - of zou het 'aanried' zijn? - nadat ik hem één keer naar V&D had gestuurd, omdat de uitvoering van de 4e van Mahler op Suprafoon m.i. mooier was en niet bij de Tombe te koop. Nic was een beetje nijdig, maar dat draaide al gauw bij, want hij was een heel aardige baas. 
Hij verkocht indertijd nog singletjes. Die waren iets van 3 gulden en als zodanig een vaak gezocht cadeautje. In een decembermaand werd Hello Mary Lou HT  (Ricky Nelson) heel populair en werd 't daarom soms wel 20 keer op een dag gedraaid; dan legde een andere medewerker af en toe de Bananen HT van Eddy Christiani op de pick-up van de zaak. Gingen we meezingen. 

Gisteren naar Eindhoven, lang in de auto. We hebben bewust 'n dik half uur geluisterd naar een popzender, 100% Nederland. Ze waren aan nr 8 van een top tien. Iets over 'vies van me bent' en 'schoon geweten', meende ik op te vangen. Ik heb aandachtig geluisterd, maar zat wel in de auto. Acht absoluut waardeloze nummers, waarvan er maar één een beetje te verstaan was, Jan Smit; de rest voor het meest w.s. het Engels en allemaal onmuzikale zooi. Op een andere zender, Puur NL, waren Nederlandse liedjes, redelijk verstaanbaar, maar niet erg aantrekkelijk. Koos Albers meende ik te horen, nou ja. 
Al eerder had een Leidse professor in 'Een goedemorgen met' - radio 4 - het over een Slowaakse dans van Dvorak, die naar zijn zeggen buitengewoon vrolijk moest zijn. Maar het stuk was traag en in mineur! Ik blijf me maar verbazen. 

Afsluiten voor vandaag met iets van wat lichte muziek wordt genoemd. Ik kies voor wat ik het beste liedje van de Beatles vind: We can work it out HT Goeie tekst, maar ook bijzonder muzikaal.

2 juni London, that's the place HT for me, Edmundo Ros. Ik ben dol op Londen, ga er tien keer liever heen dan naar Parijs. In mijn jonge jaren elk jaar een paar dagen, zelfs wel eens gedeeltelijk alleen.

Ging dan elke avond naar een toneelstuk en overdag uitgebreid rondlopen, winkels, een museum - gratis, wat een weelde, als je moe bent ga je een half uurtje tegenover een schilderij zitten, dat zalige schilderij b.v. van de Chomondley Sisters in Tate. 

'Born on the same day, married on the same day and brought to bed on the same day'. Dat stond er vroeger onder, maar de laatste keer dat ik het zag, 'n jaar of vijf geleden, niet meer.
 

Er waren twee winkels waar ik lang kon vertoeven: Foyles voor de boeken en een platenzaak aan het eind van Oxfordstreet. Met één groot nadeel, je kon er snuffelen wat je wilde, maar je mocht er niets beluisteren, wel ruilen als het je niet beviel ... Dus kwam je er vol ideeën, maar met lege handen uit, op de keer na dat ik geheel op de bonnefooi de Glagolitische mis HTvan Janacek heb aangeschaft. Glagolitisch, dat kun je niet missen in je verzameling. Heerlijk muziek, gezongen in het Tsjechisch, vermoed ik, en dat heeft dan ook nog het effect dat je fantasietekst in je hoofd hebt. Het Gloria, - 'Slava vo vosjniek bogu, ina zemli mir blagovolenja' hoor ik, haha, (doet me denken aan Herman van Veen, die in het badhuis zijn eigen kinderlijke tekst zingt op een lied over klokken, 'The three Bells') - werd op mijn plaat gezongen door een sopraan met een grote stem HT en dat heeft het eigenlijk ook wel nodig, maar de mini heeft alle krassen van de LP meegekregen. 'Blagovolenja' heeft misschien wel iets te maken met bonae voluntatis? Het eindigt met een stuk op een orgel, dat ik niet zo bie vind en hier heb weggelaten en, merkwaardig genoeg, met een orkestraal stuk dat 'Entrada' heet. Je zou zeggen, dat dat Introïtus betekent. Dat hoort toch aan het begin? Kortom: bijzonder intrigerend. Ooit heb ik er trouwens een ballet op zien dansen, danseressen in lange grijze gewaden, mooi hoor. Ko vindt het niks!

Als je als meisje in Leiden ging studeren in 1956 werd je lid van de VVSL, bla! en om dat te mogen worden werd je eerst ontgroend. Je was drie weken lang noviet, droeg een kaartje met je naam en een groen strikje en was verplicht alle ouderejaars te groeten. Behalve dat het heel vermoeiend was vond ik het niet zo erg. Er werd een flink beroep gedaan op je creativiteit en dat was ook best leuk. 
Aan het eind was er een soort presentatie van de nieuwe lichting. Je had helaas niks te vertellen over het onderdeel waar je in geplaatst werd. Ik kwam in het koor terecht en kan me er niets van herinneren. Wat had ik graag meegedaan aan de novietenrevue. Er waren VVSL liedjes uit die jaarlijkse revue, die heel lang populair bleven, zoals 'Duizend calorieën kwijt' op de melodie van London is the place for me. 
Duizend calorieën kwijt, bis
Dans de rumba maar de hele nacht
Dan weet je als de ochtend wacht
Duizend calorieën kwijt. 
Zestig jaar later en een stuk kritischer denk ik: Wat een onzin, van de rumba val je niet af. Ze hadden er beter samba van kunnen maken en dat is NB het ritme van de muziek!

3 juni Symfonieën, had ik vast opgeschreven. Het oude liedje: ik ben niet zo van de symfonieën, maar er zijn altijd uitzonderingen. Mahler uiteraard, de 4e, daar was ik al dol op toen ik nog maar net kwam kijken. Later kwam ook de 1ste, met zo veel herkenning: vader Jacob in mineur en allerlei melodieën die zelfde zijn als de melodieën uit 'Lieder eines fahrenden Gesellen'. Die liederen mag ik heel graag horen en heb dat vaak gedaan. Hier een opnamen van Wenn mein Schatz hochzeit macht HT gezongen door Thomas Hampson. Ik herinner me nog als de dag van gisteren dat ik zo'n jaar of 50 geleden een dag lang met dat lied in mijn hoofd liep toen Har trouwde. Ach ... En met zus Paula ben ik 's twee dagen achter elkaar naar Amsterdam gereisd om in het concertgebouw Thomas Hampson Mahler te horen zingen. Uitverkocht was het!
Ik heb het idee dat de Kindertotenlieder meer bekend zijn, maar niet bij mij. Des Knaben Wunderhorn heb ik wel heel vaak beluisterd, maar daar komt dan ook een lied in voor over de Heilige Antonius HT  en daar ben ik mijn leven lang al fan van, van Antonius. Het wordt gezongen door Jessye Norman. 
Wikipedia: In de liedtekst wordt het verhaal verteld van de legendarische preek tot de vissen van de heilige Antonius (1195-1231) uit Padua. Antonius vond de de kerk leeg en ging daarop naar de rivier en preekte tot de vissen die aandachtig luisterden. De preek werd hooglijk door de vissen gewaardeerd. Maar na de preek bleven de snoeken even diefachtig, de palingen bleven veel aan de liefde doen, de karpers bleven vraatzuchtig etc etc:  Die Predigt hat g'fallen. Sie bleiben wie alle.

En dit was de eerste minidisk. Weer wat geleerd.
Omdat ik een leek ben wat muziek betreft - theoretisch weet ik nauwelijks iets, de kennis die ik heb is luister- of ervaringskennis, zal ik maar zeggen - begrijp ik absoluut niet hoe het komt, dat je de muziek van Mahler vrijwel altijd direct herkent. Het ligt niet alleen aan de melodieën, maar ook aan hoe de instrumenten in het orkest worden gebruikt. Fascinerend. 

4 juni Met Lex raakte ik in een e-maildiscussie over wie er mooier speelt. Ik had hierboven ergens geschreven, dat ik Lex die fuga van Bach ooit mooier vond spelen dan Junghänel op luit in '78. De luitist - zou dat zijn functie zijn? - is blijkbaar een grootmeester, maar dat kan ik niet horen. Ik ben niet zó ingevoerd in luitmuziek, dat ik de ene speler met de andere zou kunnen vergelijken. En dat geldt voor wat mij betreft vrijwel alle instrumentalisten, misschien op pianisten en zangers na. Dat ik vond dat Lex de fuga op z'n allermooist speelde kwam voor 70% voort uit het feit dat ik hartstikke verliefd op hem was - voor alle duidelijkheid: we hebben het wel over 35 jaar geleden! - en voor de overige 30 omdat hij het gewoon goed en vaardig speelde. Laten we het daarop houden. Om dezelfde reden vind ik Anne Claires 'Stille nacht' mooier dan welke andere ook. Ze speelt op die opname pas een jaar viool en had 'vibrato' nog niet gehad. De viool zingt nog niet. So what? Jammer, dat ze haar viool al gauw aan de wilgen heeft gehangen, ze had echt talent.
Je voorkeuren hebben geldt ook voor andere muziek. Waarom staat Nat King Cole bij mij op de eerste plaats als het om popmuziek gaat? Omdat het gekoppeld is aan een dierbare herinnering aan een bioscoop op de Hogewoerd. Wie weet er nog dat daar een bioscoop was? 

Ik heb nog nauwelijks aandacht gegeven aan viool. Dus zit ik nu te luisteren naar de vioolromance van Beethoven (Jaja! niet zo geliefde Beethoven!) om te kijken of ik die mooier vind dan b.v. Wieniawsky. Ik neem het gelijk op met een speciaal programma, kan ik straks besluiten wat ik ermee doe. Want die mini's moet ik helemaal luisteren en/of opnemen voor deze/dit? blog. Ik heb gisteren een half uur Strategier beluisterd voor het Regina Coeli van 2 minuten of minder. Een CD kun je gedeeltelijk kunt 'rippen' via de computer en dat is zzzfff gebeurd. Mijn hersens zijn w.s. flink uitgebreid in de afgelopen dagen! Wieniawsky HT  maar, 2e deel 2e vioolconcert, gespeeld door Michael Rabin. 
Iedereen kent het vioolconcert van Tsjaikowski, je weet wel HT, een paar maten, zoals voor een oude vriend, Jan Willem; het was genoeg om de eerste paar noten te neuriën, dan bleef hij dat verder doen; die twee, concert en Jan Willem, helaas overleden, zijn in mijn hoofd altijd verbonden. Aan het concert hoef ik hier verder geen aandacht te besteden, toch? Heerlijk concert, dat wel. 
Een echt juweeltje ontdekte ik bij toeval, op zoek naar het trompetconcert van Haydn. Dat vond ik op een CD met van alles van Haydn, met o.a. een vioolconcert HT. Het 2e deel is om te smullen! De solist is Pinchas Zuckerman. Viool op zijn mooist! Trompetconcertje is trouwens ook leuk, kom ik misschien nog wel eens op terug. 
En nou ga ik naar buiten: 4 juni en voor het een eerst een serieuze zomerdag.

Gerschwin is misschien vooral bekend door zijn Rapsody in blue, een stuk waar ik niet al te dol op ben. Hij heeft een heel leuk pianoconcert gecomponeerd - later over hebben? - en minder bekend: 3 preludes. De 2e HT vind ik erg mooi, maar de andere mag ik ook graag horen. Daniel Wayenberg speelt. 
Een fantastisch duet in zijn opera Porgy and Bess: Bess, you is my woman now.
Het filmpje is iets ingekort. Helaas is geluid en beeld niet helemaal synchroon, maar het leuke is dat de tekst getoond wordt.

Ik krijg er steeds weer kippenvel van en vooral van het latere gedeelte waarin beide zangers een heel eigen partij/tekst zingen. (Ik krijg n.l. altijd de kriebels van dat duet voor 2 vrouwen in Lakmé/Delibes; die zingen een terts uit elkaar, grrr, om zó bij het trio vlooienmars/Für Elise/Greensleeves te zetten.) 

5 juni Mijn moeder (haar verjaardag, 5 juni) was heel veelzijdig en speelde, naast het gebruikelijke repertoire voor pianisten, ook Gerschwin, helaas niet de mooie 3 preludes, operette, sinterklaasliedjes (heel veel), 'jazzy 'Kitten on the keys' en Kun je nog zingen. Mijn favoriet, als achtjarige, uit Kun je nog zingen was, hoe kan het anders: 
'Er schommelt een wiegje in 't lieflijke hout, een wiegje met bloemengordijntjes 
dat hebben twee vogeltje samen gebouwd en zie eens hoe keurig en fijntjes.  ... 
niet moe, met koest'rende vleugeltjes toe
'  Ach wat prachtig. Vogeltjes kunnen soms fantastisch zingen:

'n lijster HT daar blijf ik rustig een kwartier naar staan luisteren; de nachtegaal HT, om de tweehonderd meter eentje als je in Pierrerue een rondje vignes wandelde in het juiste jaargetijde; de een begaafder dan de ander! en een topper, waarvoor je bijna naar Zuid Amerika zou afreizen: musician wren HT.

Het stuk dat mijn zus Magda uitkoos voor de dienst bij mijn moeders begrafenis (ieder kind koos één stuk) was L'isle joyeuse HT  van Debussy. Moeder speelde veel Debussy en heel goed. Ik heb haar pianoboeken nog, vol aantekeningen. De smaak van Erna heeft wel degelijk een oorsprong ...
De uitvoering is door Walter Gieseking, niet omdat ik het de mooiste uitvoering vind, maar omdat mijn moeder Walter Gieseking zeer bewonderde. Net als Alicia de Larocha en Clara Haskil. 

6 juni Vanmorgen lang bezig geweest met het filmpje waarop Argerich Ravel speelt. Het is warm: na een allerberoerdst voorjaar van de ene dag op de ander 30º. Geen inspiratie voor deze site. Doe maar even een liedje van Elvis: You're the devil in disguise HT. Heeft niks met Argerich te maken, gewoon een geweldig liedje!

7 juni 'Schoonheid woont in het oor van iemand die luistert'. Dat zei Tijl Beckand gisterenavond in de Superkids Finale en na de discussie van 4 juni hierboven trof me dat. Het meisje dat het won, met dans en Malala, had m.i. vooral Malala mee. (Voor wie het niet gezien hebben: een meisje van een jaar of 10, dat  - overigens heel goed - danste met een foto van Malala, en het ging over vallen en opstaan. Ik kan me haast niet voorstellen, dat dat haar eigen keus was.) Ik had het kunstschaatsmeisje laten winnen, die moest het helemaal zelf doen. Voor het jongetje met de viool en zijn droevige wenkbrauwen had ik ook veel bewondering en het zingende meisje, Sterre - of all names - kon verbluffend goed zingen, maar veel te oud voor haar leeftijd. Waarom nou weer een Ave Maria? En niet eens dat van Cesar Franck ...
Je krijgt wel eens het gevoel dat er veel gerommeld wordt in dit soort TV wedstrijden, maar ik kijk wel graag, vooral naar dansen, om te controleren of ik zelf wel een behoorlijk beoordelingsvermogen heb. Met een ander liedje van Elvis - You are always on my mind HT , mooi liedje - maakte Jamai indertijd grote indruk op me. Ik achtte hem een grote kanshebber, al bij zijn eerste auditie. Mooi zo.
Nog een mooi liedje, maar weer heel anders Agua de beber HT. Als fervente waterdrinkster kan ik het helemaal waarderen! Ik kreeg het van Tinka, die verbazend goed kan inschatten wat haar moeder mooi vindt. Even uitzoeken van wie: Eliane Elias. Via de app 'Shazam'. Hou bij de spelende muziek, zegt die app wat het is. 

Bij Karin P., we zagen elkaar regelmatig in Frankrijk, hoorde ik voor het eerst muziek van Karl Jenkins. W.s. kwam het gesprek aan tafel op muziek en vervolgens op requiems, waar ik nogal een zwak voor heb. Ze leende me een CD. Niet alles kon me bekoren, maar twee delen op die CD vind ik super. Uit het Requiem In paradisum HT b.v. blijft de hele dag in je hoofd zitten. Spannende muziek. Hij gebruikt Japanse haiku in dit Requiem, compleet met Japanse instrumenten, daar moet je wel van houden ...  
Een ander stuk op de CD wordt gezongen in het Welsh: 'These three stones sing' met o.a. Agorawd HT *), gezongen door Bryn Terfel. Ik heb het laten 'uitsterven', want het breekt zowel op de CD-opname die we hebben als Youtube, erg lelijk af. 
Associaties: bij de dodenherdenking op 4 mei j.l. werd zijn 'The Armed Man' uitgevoerd in den Haag, indrukwekkend. Bij de begrafenis van mijn moeder zong mijn vader het Gregoriaanse In Paradisum, a capella. Ik krijg weer kippenvel als ik eraan denk. 

*) Agorawd betekent ouverture, de tekst begint met 'Can yr alltud', maar de tekst kan ik niet vinden en dus ook niet wat de tekst betekent. Het wordt the exile song genoemd en het zou wel eens iets met hoogte van de bergen? te maken kunnen hebben. Ik zie mijn vriendin Mary volgende week, die komt uit Wales. 
Een flinke tijd later, we schrijven medio september, kreeg ik van Mary de tip, dat er een Youtube filmpje is van dit lied, ondertiteld in het Engels. Dat komt hieronder en ooit hoop ik de Welsh tekst nog eens te vinden. 

Sometimes on my journey through the world so fearful I am of the streets and their wrath. I remember of a place above all the fear, of the mountains and the tranquility that comes. The memory of the mountains inside me, the shadow of the mountains upon me. I hear the voice of the mountain, the sound of Wales resounds. Tonight remember the hills of yesteryear, lightning up my life with warm embrace. 
Chorus: Oh enchantment of sons, oh enchantment , oh blessed enchantment, enhance faith. (bis)  ... brighten the day.

8 juni Ko suggereerde dat ik iets zou doen met herkenningsmelodieën. Er zijn er niet zo veel die me te binnen schieten als aantrekkelijk, twee maar. En dat zijn  - rara? HT - en een van de mooiste pianoconcerten die ik ken, het 2e pianoconcert van Shostakovich HT  Het wordt hier gespeeld door Christinna Ortiz, voordat ik het vergeet. Je hoorde het spelen in de serie 'Dangerfield', een soort van thriller, die lang geleden werd uitgezonden. Dangerfield was een arts, die vaak voor de politie werkte, problemen had met zijn collega's in een groepspraktijk en hij had ook nog een dode vrouw, die pianiste was geweest en elke keer als hij aan haar dacht hoorde je het 2e deel van dit concert. Het duurt lang voordat je hebt uitgevist welk concert dat dan is.
De serie Dangerfield had trouwens heel andere intromuziek en die is van Nigel Hess. HT en dat doet me weer denken aan Yo Yo Ma en de cello; daar hebben we het al over gehad. Van die honden.
De rara is natuurlijk de beginmuziek van de film der films: Gone with the wind, die ik zeker 12 keer gezien heb, zo niet vaker. Wat een film! Mijn moeder was er ook dol op. Maar toen ik 17 was mocht ik het boek niet lezen van haar, en braaf als ik was, deed ik het nog niet ook. 
Toen ik afscheid nam van het onderwijs, met toen nog in de talensecties een verplichte literatuurlijst, heb ik me in mijn afscheidsspeech sterk gemaakt voor verandering en/of afschaffing van die lijst: geen verplicht stuk van Shakespeare voor de VWOers, voor de meeste leerlingen veel te moeilijk, en meer souplesse in het toelaten van wat sommige collega's geen literatuur vonden, zoals dus de verboden dikke pil 'Gone with the wind' van Margaret Mitchell, die m.i. beantwoordt aan alles wat collega's literatuur achtten te zijn: maatschappelijk betrokken & karakterverandering. Dat moest erbij komen kijken wilde het literatuur wezen. Geen respect voor een leerling die zo'n dik boek, over de Amerikaanse burgeroorlog, slavernij, Scarlet en haar karakter etc., wilde lezen. Ik heb het boek aan de school cadeau gedaan voor de bibliotheek.  

Christoph Prégardien was gisteren op BRAVA. Hij zong 'Die schöne Müllerin'. Zijn stem lijkt veel op die van Fischer Diskau, maar volgens internet is hij een tenor en FD een bariton. Franse naam, Duitse zanger. Mooi, maar af en toe voegde hij zelf (muzikale) riedeltjes toe, m.n. in het eerste gedeelte. Nou gaan die eerste liederen van over beekjes, bloemetjes, een molen en een molenaarsdochter, maar later gaat mooie, (uiteraard) blonde molenaarsdochter met de jager mee en worden de liederen in de cyclus droeviger en blijven de riedeltjes weg. Die riedeltjes zijn begrijpelijk, maar wel een beetje irritant. 

Liederen van Ravel zijn voor mij wat ontoegankelijker dan die van Fauré - zie 23 mei -  maar Tout gai van zijn Cinq mélodies grecques' is eigenlijk wel erg leuk HT (Kruysen) en als we dan toch in de liederen zitten kan ik Fauré's Mai HT eigenlijk niet overslaan. Het wordt gezongen door ene Jean-Paul Fouchécourt. Dit lied kon ik ooit zingen en mezelf begeleiden, niet mooi, maar lekker om te doen. Net als Clair de lune HT, ook van Fauré.

9 juni  'Heb je het al over Jerusalem gehad?' vraagt Ko. 
Ach, Jerusalem, met die eigenaardige tekst van William Blake, volkslied nr 2 in Engeland en wat een heerlijk lied. Waanzinnige melodie en altijd één*) na laatste onderdeel bij Last Night of the Proms. HT Sir Hubert Parry heeft het gecomponeerd. Wil ik bij mijn afscheid van deze wereld, met de tekst erbij voor aanwezigen, want die is behoorlijk raadselachtig en er zit een heuse stoplap ('O clouds unfold') in. Te gek!  
Toen ik 16 was had ik een voorzichtig vriendje. (We liepen wel eens hand in hand en dan rook mijn hand nog een tijd naar Witte Seringen van Vinolia.) Ene Jan. Jan had een heel goede zangstem en zong The holy city HT  Last night I lay asleeping there came a dream so fair... Ook over Jerusalem. 'The holy city' werd bij het Petruskoor ook wel eens van stal gehaald en dan kwam Piet Maas het zingen, een boom van een vent, die zich iets naar achteren boog met dat lange lijf als er een stuk aankwam dat wat meer volume vereiste. Mijn schoonzus Nan en ik hebben het ook een aantal keren gezongen bij zoveel jaar getrouwd van Ko's ouders, Ko aan de piano. Ook al zo'n lekker lied! In de opname wordt het gezongen door ene Harry Secombe. 
*) September: Abuis! Sinds een paar jaar wordt na God save the Queen (2 coupletten!) 'Auld lang syne' gezongen.

Het was nog lastig om uit de talloze Youtube filmpjes een acceptabele uitvoering te vinden. Het liefst had ik er een door die brandweerman van 9/11 gehad, Daniel Rodriguez, die zo tranentrekkend Amazing Grace zong bij de eerste herdenkingsdienst daar. Maar er was helemaal niks van hem op Youtube! 
Ik vond nog een 3e Jerusalem HT. Dat wordt gezongen door ene Liel Kolet. Zeker niet mijn favoriet van deze drie, maar de bekende melodie heeft wel wat en de stukjes in het Hebreeuws ontroeren.

Meer 'Jerusalem' bij 5 mei 2016, in deel 5: Daniel de Lange.

Hier is de tekst van Jerusalem van Parry:

And did those feet in ancient time
Walk upon England's mountains green?
And was the holy lamb of God
On England's pleasant pastures seen?
And did the Countenace Devine
Shine forth upon our clouded hills?
And was Jerusalem builded there
Among these dark satanic hills?
Give me my bow of burning gold
Give me my arrows of desire
Give me my shield, o clouds unfold
Give me my chariot of fire.
I will not cease from mental fight
Nor shall the sword sleep in my hand
Till we have built Jerusalem
On England's green and pleasant land.
Ik ben dol op een 'stoplap' = een regel in een gedicht die nergens op slaat en daarmee aangeeft dat de dichter in kwestie ook niet alles maar kan. 'Oh clouds unfold' in Jerusalem maakt Jerusalem extra aantrekkelijk!  
Een leuke is ook in 'Meisjes van 13' van Paul van Vliet. Daar komt in voor: 'te oud voor de merels, te jong voor de kerels'. Paul wist blijkbaar niet wat hij op die kerels of een ander woord moest laten rijmen om de boodschap over te brengen en de regel 'te oud voor de merels' is volslagen belachelijk. 
Ik heb me er wel eens het hoofd over gebroken: 'te oud voor de bikkels, te jong voor de snikkels' leek me wel een goed alternatief, maar tegenwoordig weet niemand meer wat 'bikkels' zijn uit ooit een kinderspel en Paul was uiteraard veel te netjes om het woord 'snikkels' te gebruiken, als het al gebruikt werd in de jaren 60? 

Paul was een jaargenoot 1956. Onze jaarclubs hadden wel eens samen een feest. In die tijd was nog niemand - w.s. afgezien van familie en goede vrienden -op de hoogte was van zijn vaardigheden in de kleinkunst, maar hij was onder de meisjes erg geliefd omdat hij zo aardig was.

30 juni Ja hoor: je gaat even op vakantie en meteen gaat Drs P dood. Niks mooie stem, alleen maar grappig om af en toe te horen. Iedereen kent Trojka, al heet dat dan officieel 'Dodenrit', met de ijzersterke regel 'Kijk, daar loopt een adelaar'. 'Knolraap en lof, schorseneren en prei' mag ik ook af en toe graag horen. Maar mijn lievelingslied is en blijft dat lied over de bloes: Rode Blues HT

Het leukst vond ik van P zijn orginele rijmschema's, t.w. het onvolprezen olleke-bolleke en zijn sonnet van 11 regels. Hij noemde zichzelf graag een 'versificator', zo las ik in de krant.

Tot het repertoire van Henk Elsink hoort een leuk lied: Componisten HT  (die soms geen eind aan een compositie kunnen draaien). Regelmatig val je op juist het einde van een stuk, zoals b.v. op het 'Amen' van de gloria van de mis in C majeur van Bruckner: HT Of het superieure eind van het 3e pianoconcert van Rachmaninov. Het zijn maar 4 nootjes; fis e/fis d, klaar! HT Gespeeld door Wibi Soerjadi, met z'n broer als dirigent van het orkest. Bij een huisconcert bij Wibi S., lang geleden, speelden Wibi en zijn broer, Ardjoeno meen ik, het samen op twee vleugels, leuk. Heerlijk concert! *)
*) Later: mooiste uitvoering door Alexander Gavrylyuk. 
Nu we het toch over Rach - zoals Ko hem noemt - hebben: ik ken geen romantischer muziek dan een onderdeel van de Paganini variaties: HT nr 19 geloof ik. Ik probeer te bedenken wat ik me erbij voorstel: nee, niet iets van 'ze leefden nog lang en gelukkig', maar eerder iets waarvan een heleboel mensen ongelofelijk blij worden. Zo blij als ik werd toen ik hoorde dat ik oma ging worden, zoiets, eerst in je eentje en dan met steeds meer tot heel veel mensen! De piano wordt bespeeld door Vladimir Feltsman.
Nog een leuk einde trouwens heeft Missa Brevis 275 van Mozart. Daar waar de derde strofe van het Agnus Dei zoals gebruikelijk wordt gevolgd door Dona nobis pacem HT . O, wat had ik dat graag willen zingen ... Het is sowieso al een vrolijke mis, waarin Mozart ineens helemaal los gaat aan het eind ('brevis' betekent N.B. 'kort'). Ik had het vast en zeker niet zo mooi gezongen als Eva Mei.
Later: de meringues van Damiron eindigen altijd hetzelfde, ontdekte ik pas kort geleden. Het schema loopje:d e f g, fgb, egc.

3 juli Gisteren pas kwam ik erachter, dat ik Agorawd van Jenkins had gezien als onderdeel van zijn requiem. Ik heb indertijd maar een aantal onderdelen van de CD die ik van Karin had geleend opgenomen. Maar Agorawd hoort bij een orkestraal werk dat 'These three stones horizons sing', een fascinerende titel, maar ...? Ik heb de tekst ervan nergens kunnen vinden en Mary, die ik inmiddels in Narbonne gesproken heb, zou proberen, want zij had dan weer een neef die alles van Welsh weet. We gaan het zien. 
Mary vertelde me, dat Jenkins in eerste instantie bekend is geworden door Adiemus HT. Klinkt een beetje Afrikaans en de tekst bestaat uit zelfverzonnen woorden. Ko zegt net dat het lijkt op die regendans, die we aan het eind van de bejaardendansles moesten doen. Ja, verdraaid, hij heeft gelijk!

Je komt de leukste dingen tegen, als je gaat snuffelen op Youtube. Ik zocht bij Rampal, de fluitist. Elke keer als ik een mooie dwarsfluit hoor is het Rampal! Ik vond dit, het eerste deel van een suite of serie van Japanse oorsprong: Japanse melodieën  voor fluit en harp HT. Geweldig voor als je 's een beetje rustig wilt gaan zitten mediteren. De harpiste is Lily Laskine.
Ook kwam ik van Rutter Suite Lyrique tegen. Dat is een tikje easy listening, maar dit stuk vind ik leuk, het 2e deel, Ostinato HT  en ook deel 5 vind ik schattig Chanson HT  De prelude van de suite klinkt net als die van Suite Antique, maar op harp c.q. op fluit. Op internet vind ik dat Suite Antique eerst is gecomponeerd en Suite Lyrique op de Antique is gebaseerd. 
Dit was de afdeling dromerig met harp!

Rutter is wat mij betreft vooral zijn Requiem HT Duurt drie kwartier. O, wat mooi. Vooral het Agnus Dei, waarin hij het Victimae paschali laudes verwerkt, waarvan ik helemaal in het begin van dit betoog al heb gemeld dat dat mijn voorkeur van Gregoriaans is.
Het koor van de mensen die in Leiden Engels studeren, 'The Leyden English Choir', heeft Rutters Requiem wel eens uitgevoerd en moest daar permissie voor vragen aan de meester zelf. En die kregen ze, met daarbij een aantekening: 'Enjoy my requiem'.

4 juli Hier onder staat al een tijdje leeuw/dvorak. Aantekening voor eigen gebruik: de bedoeling is een fragment van een video te plaatsen met de muziek die erbij hoort. Dat zit zo: Ko en ik gingen eind tachtiger jaren samen naar Afrika, gewapend met foto- en videospullen. De video bestaat nog altijd, we hebben er gisteren naar zitten kijken: miserabele plaatjes, vaag, verschoten, springerig door hobbeltjes in de film en véél te lang. Maar bij het monteren lang geleden hebben we veel plezier gehad in het vinden van de juiste muziek bij bepaalde beelden. Zo hadden we Dvorak bij een, overigens niet door onszelf gemaakte, opname van een zich wassende leeuw en Asturias van Albeniz bij een langzaam dalende maraboe. Aapjes kregen Gerschwin, wrattenzwijntjes de zwarte-toetsen-etude van Chopin. Misschien is er van leeuw en/of maraboe nog wat te maken. Ik kan de Romance voor viool  van Dvorák (er moet ook nog een accentje van het een of ander boven de r, maar dat lukt me niet) alvast hoorbaar maken HT  en ook Asturias van Albeniz HT 

We hebben de hele film weer gekeken, zo beroerd als ie was. Wat een herinneringen aan een ongelofelijke ervaring. We hebben N.B. gekampeerd in de Ngorongorokrater. Ik - bevoorrecht mens - ben minstens 7 keer in Kenia, Tanzania, Oeganda, Zimbabwe, Botswana en Namibië geweest en nog keer of wat of in Zuid Afrika. (Zuid Afrika is ook hartstikke leuk, maar minder Afrikaans) De eerste keer, dat je er komt vergeet je sowieso nooit meer. Je laat een stukje van je ziel achter in dat deel van de wereld! Deze reis met Ko was ook super-de-super-de-super. Het is dan ook zo, dat als we denken over vakantie en dan bedoelen we: iets gaan doen, dat we allebei het einde vinden, Afrika altijd bovenaan de lijst staat, maar de portemonnee laat dat meestal niet toe. De laatste keer, dat we er waren, Tanzania in 2010, vonden we het trouwens wel erg veranderd.  
Ik ben niet bezeten van Afrikaanse muziek, maar Miriam Makeba vind ik wel aardig. Clicksong HT is misschien wel het bekendst; Suliram HT  lijkt me een wiegenliedje, maar is dat misschien wel helemaal niet. 
Malaika HT   lijkt dat ook te wezen, maar is een lovesong. Het wordt gezongen door Harry Belafonte en Miriam Makeba. Dit is de tekst:

Malaika, nakupenda malaika (bis)
Nami nafanyeje, kijana mwenzio
Nashindwa na mali sina, we
Ningekuoa malaika
Pesa zasumbua roho yangu (bis)
Nami nafanyeje kijana mwenzio
Nashindwa ...
(geld vertroebelt mijn ziel)
Kidege, hukuwaza kidege (bis)
Nami nafanyeje, kijana mwenzio 
Nashindwa ...
(Ach vogeltje, ik denk altijd aan jou)

Engel, ik hou van jou. Maar ik, wat moet ik, jouw kleine minnaar, doen? Ik zou met je trouwen, engel, als ik niet werd gehinderd door gebrek aan rijkdom. 
Mijn Swahili is een beetje weggezakt! Tussen haakjes: geen kliks in het Swahili. Het is me nooit gelukt om een klik binnen een woord te leren uitspreken, op de klik in het woord Xhosa na. Tweede opmerking: iedereen, die dit leest weet nu, dat 'Ik hou van jou' in het Swahili nakupenda is.
Van dochter Tonkie kreeg ik een keer - toen ik 'n jaartje Afrikanistiek studeerde met Swahili als taal -  een CD van Khadja Nin, geheel in Swahili gezongen. Bwana C HT gaat over gevoelens (nakupenda, nakupenda wewe) voor een getrouwde man, want ook in Oost Afrika komt dat soort narigheid maar al te vaak voor.

Van het Afrikaanse Volkslied HT N'kosi sikeleli Afrika (God zegene Afrika) krijg ik altijd kippenvel. Het wordt hier een beetje klungelig gezongen, zoals het hoort, maar je hoort Miriam Makeba er regelmatig bovenuit! 
Dit was dan voorlopig afdeling Afrika - nampenda Afrika mashariki - m.i. het mooiste stuk van de wereld. Ten zuiden van de Sahara dan, ik heb niks met Noord Afrika.

Toevallig kwam ik gisteren bij Ko's spullen een flesje doucheschuim tegen. Uit SOPA Lodge, Ngorongoro. We keken vanuit onze kamer zó de krater in en overal zaten van die blafduiven. Tanzania 2010.

naar boven